« Zerotik abiatzen denaren independentzia | Gerraosteko giro itagarrian »
Lancre / Luis Haranburu-Altuna / R&B-Kriselu, 1994
Deabruaren argitan J. Olaeta / Egin, 1995-03-05
“Euskal Herria Europako sorginkeriaren mintegia da, Satanek berak aukeratua… Euskaldunak hizkuntza arraro eta ezezagun batetan mintzatzen dira. Hauxe da lehenengo seinale txarra. Lapurtarrek nahiago dute arrantzatik bizitzea laborantzatik baino. Baina nork ez daki itsasoa traidorea dela? Ez da harritzekoa, beraz, itsasgizonak ere axolagabeak eta traidoreak izatea… Ez dira ez frantsesak eta ez espainolak, ez dute, bada, beren aberria maite…
“Izpiritu aristokratikoa oso agerian dago. Pobreenak badira ere, holako edo halako etxeko jaun-andretzat hartzen dute beren burua. Areago, beren abizenak baztertu, baita emazteak senarrarena ere, eta beren etxearena hartzen dute, ezezagun izatea nahi izango balute bezala, juxtu deabruari komeni zaiona…
“Emakume euskaldunak probokatzaileak dira eta beren jazkera eta orrazkera ez dira dezenteak. Udan askotan egiten dute igeri, oso gustokoa dute eta, jakina, jolas zikinak egiteko ere aprobetxatzen dute. Gainera, sagarzale amorratuak dira, sagarrak eta hauen zukuak besterik ez dituzte hartzen. Adanen semeak seduzitzen dituzten Evak dira”.
Hauek eta egun barregura sortzen diguten antzeko beste astakeria asko idatzi zituen Pierre Lancrek, 1609. urtean Lapurdin, bertako aiton-semeak eskatuta eta Frantziako (eta Nafarroako) Enrike erregeak aginduta, burutu zuen sarraskia justifikatu nahian. Lau hilabetez, ehundaka (bai, ehundaka) euskaldun errearazi zituen, sorginak zirelakoan. Eta hura hasiera besterik ez zela zioen Etxauz Baionako apezpikuak eromena hura baretzea lortu zuenean. Munstro hau —Lancreren biografian gizatasun-izpi txikienik ere ez dugu aurkituko— Luis Haranburu-Altunak idatzitako Lancre (Deabruaren argitan) antzerkilanaren protagonista nagusia da. Lan honek agian ahaztuxeegia dugun episodio historiko bat gogorazteko eta garai guztietako fanatismo eta zapalkuntzari buruz gogoeta egiteko aukera eskaintzen digu. Azken batean, Lancre ankerkeria eta itsukeriaren arketipoa da. Aita Saindua bera baino aitasainduzaleagoak diren eredu ere bada, Lancre, jatorriz, euskalduna baitzen. Rosteguy zuen benetako abizena.
Lancre (Deabruaren argitan) honek osatzen du Haranburu-Altunak —Antonio Maria Labayen, Piarres Lartzabal edota Jon Etxaidek ibilitako bideari jarraituz— antzerkigintza historikoaren inguruan idatzi duen pentalogia. Pentalogia honen gainerako protagonistak St. Cyran, Loiola, Zumalakarregi eta Sabino Arana dira.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña