kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Lasterka / Jean Echenoz (Gerardo Markuleta) / Meettok, 2011

Za-to-pek! Javier Rojo / El Correo, 2012-03-24

Mende erdia pasatu da Truman Capotek egiten zuen literatura mota bati “fikziorik gabeko nobela” izena jarri zitzaionetik, eta, antza, azken urte hauetan Jean Echenoz idazle frantziarrak egiten duena ikusita, berriro ere kontzeptu hori erabili beharko dugu. Izan ere Ravel izenburuko liburuaren ondoren orain euskal itzulpenean heldu zaigu Emil Zatopek korrikalari txekiarraren bizitzari buruzko nobela, Lasterka izenburua duena. Fikziorik gabeko nobela izanik, formaren aldetik nobela dela esango dugu, baina edukia kontuan hartzen badugu, bertan agertzen zaigun guztia benetakoa dela pentsatu behar du irakurleak, eta hortaz narratzailearen eta idazlearen arteko muga lausoturik agertzen dela, narratzailearen presentziak idazlearena islatzen baitu. Narrazioa orainaldian kontatuta dago, era azkar eta arinean, baina erritmoa gehiegi bortxatu gabe, nobela bera distantzia luzeko lasterketa bat izango balitz bezala. Narrazioa pertsonaiaren bizitzaren hainbat unetan zentratzen denez gero, kapitulu bakoitza eszena desberdin baten moduan aurkeztuta dago, beraien artean dagoen erlazioa, adibidez kapitulu batetik bestera zenbat denbora pasatzen den, ia-ia aipatu gabe uzten delarik. Gauzak honela, irakurleak berak eraiki behar du denbora erlazio hori eta aldez edo moldez historian bere leku egokian kokatu gertakaria. Ondorioa da pertsonaiaren bizitza osoa kontatu beharrean (hori, definizioz, ezinezkoa izango litzateke), momentu garrantzitsu eta esanguratsuen kontaera egiten zaigula, narrazio inpresionistaren itxura emanez. Eta bigarren ondorio moduan, pertsonaiak trazu soltez egindako zirriborroa ematen duela askotan. Izan ere, pisu handirik gabeko izakia da pertsonaia, ia eusterik ez dagoen izakia. Nobela osoan zehar protagonista ia markarik utzi gabe pasatzen den pertsonaia izanik, kontraesankorra, zehaztugabea da. Lausoegia. Azken atalean bakarrik azaltzen zaigu sendotasunez, loriaren ostean bazterketari aurre egin behar dionean.

Edonola ere, nobela gustura irakurri dut, baina duda gelditu zait pertsonaiak niregan sortzen duen miresmen ia mitikoagatik ez ote den, nobelagatik beragatik baino, zeren Zatopek (Za-to-pek!) mitoa baita dagoeneko. Eta beste aldetik, liburuak morbo pixka bat ere sortzen dio euskal irakurleari.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak