kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Lasterka / Jean Echenoz (Gerardo Markuleta) / Meettok, 2011

Za-to-pek! Javier Rojo / El Correo, 2012-03-24

Mende erdia pasatu da Truman Capotek egiten zuen literatura mota bati “fikziorik gabeko nobela” izena jarri zitzaionetik, eta, antza, azken urte hauetan Jean Echenoz idazle frantziarrak egiten duena ikusita, berriro ere kontzeptu hori erabili beharko dugu. Izan ere Ravel izenburuko liburuaren ondoren orain euskal itzulpenean heldu zaigu Emil Zatopek korrikalari txekiarraren bizitzari buruzko nobela, Lasterka izenburua duena. Fikziorik gabeko nobela izanik, formaren aldetik nobela dela esango dugu, baina edukia kontuan hartzen badugu, bertan agertzen zaigun guztia benetakoa dela pentsatu behar du irakurleak, eta hortaz narratzailearen eta idazlearen arteko muga lausoturik agertzen dela, narratzailearen presentziak idazlearena islatzen baitu. Narrazioa orainaldian kontatuta dago, era azkar eta arinean, baina erritmoa gehiegi bortxatu gabe, nobela bera distantzia luzeko lasterketa bat izango balitz bezala. Narrazioa pertsonaiaren bizitzaren hainbat unetan zentratzen denez gero, kapitulu bakoitza eszena desberdin baten moduan aurkeztuta dago, beraien artean dagoen erlazioa, adibidez kapitulu batetik bestera zenbat denbora pasatzen den, ia-ia aipatu gabe uzten delarik. Gauzak honela, irakurleak berak eraiki behar du denbora erlazio hori eta aldez edo moldez historian bere leku egokian kokatu gertakaria. Ondorioa da pertsonaiaren bizitza osoa kontatu beharrean (hori, definizioz, ezinezkoa izango litzateke), momentu garrantzitsu eta esanguratsuen kontaera egiten zaigula, narrazio inpresionistaren itxura emanez. Eta bigarren ondorio moduan, pertsonaiak trazu soltez egindako zirriborroa ematen duela askotan. Izan ere, pisu handirik gabeko izakia da pertsonaia, ia eusterik ez dagoen izakia. Nobela osoan zehar protagonista ia markarik utzi gabe pasatzen den pertsonaia izanik, kontraesankorra, zehaztugabea da. Lausoegia. Azken atalean bakarrik azaltzen zaigu sendotasunez, loriaren ostean bazterketari aurre egin behar dionean.

Edonola ere, nobela gustura irakurri dut, baina duda gelditu zait pertsonaiak niregan sortzen duen miresmen ia mitikoagatik ez ote den, nobelagatik beragatik baino, zeren Zatopek (Za-to-pek!) mitoa baita dagoeneko. Eta beste aldetik, liburuak morbo pixka bat ere sortzen dio euskal irakurleari.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak