kritiken hemeroteka

8.226 kritika

« | »

Neure buruaren alde / Koldo Zuazo / Alberdania, 2011

Hamaseigarren mendean Javier Rojo / El Correo, 2011-12-31

Topiko batekin hastearren, Koldo Zuazok ez du aurkezpen beharrik euskal kulturan. Ezagunak dira euskalaritzan, batez ere dialektologian, egin dituen lanak. Mundu horretan ospea lortu duelarik, euskal literaturaren munduan ere saioren bat egin nahi izan du, eta horren ondorioz plazaratu du Neure buruaren alde izenburuko eleberria. Nobela historikoaren arloan sartzen da liburua, protagonista, narratzailearen papera ere betetzen duen pertsonaia, XVI. Mendean Ameriketan dagoen euskalduna baita. Justiziatik alde eginda hara joan behar izan duen pertsonaia hau soldadu espainolen aurka hasiko da borrokan, indioak lagun. Nobela historikoa den aldetik, batez ere pertsonaia artean ere Euskal Herrian dagoenean, garai hartako berreraiketa ia arkeologikoa egiten saiatzen da. Eguneroko bizitza zehaztasunez azaltzen da, eta alde honetatik esan behar da idazleak ahalegin berezia egin duela informazioa bilatzen, egunerokotasun tipiko hura eraikitzen. Pertsonaia Ameriketan aurkitzen dugunean, ordea, zehaztasun hori galtzen da eta hango munduak askoz generikoagoa dirudi. Eta eguneroko bizitzaren berreraiketa horren saioarekin batera, abenturak ere kontatuko zaizkigu, abentura-nobela izatera heldu gabe.

Nobela historikoez hitz egiten denean ez dugu ahaztu behar ikuspuntuaren arazoa: hemen testua pertsonaia batek sortu du fikzioan, eta gauzak honela, pertsonaia horren ikuspuntua eskaini behar da. Eta uste dut hemen ikus dezakegula liburu honen arazorik handiena, ikuspuntua XVI. mendean bizi den pertsonaia batena izan beharrean, idazlearena berarena dela baitirudi askotan. Behin eta berriro egiten zaizkigu hizkuntzari buruzko aipamenak, nobelaren fikzioan pertsonaiarena zen testu hura filologo baten arduraren ondorioa dela irudikatzeraino. Edota, aldez edo moldez politikarekin zerikusia duten zenbait erreferentzia ere irakur ditzakegu: gaur egungo Euskal Herritik eginda dirudite aipamen horiek guztiek, hitz egiten duen pertsonaia XVI. mendean dagoela ahaztuko balitz bezala.

Azken urte hauetan berriro ere modan jarri diren kontsumoko nobela historikoen ildoan kokatu behar da liburu hau, eta halako nobeletan gertatu ohi den bezala, joera handia dago bertan azaltzen direnak gaurko ikuspuntutik kontatzeko. Teknika batzuk erabilita arazo hori gaindi liteke, baina horretarako hemen agertzen ez den ironia, adibidez, beharrezkoa izango litzateke.

Azken kritikak

Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi

Ibai Atutxa Ordeñana

Moby Dick
Herman Melville

Anjel Lertxundi

Dimisioa
Juan Luis Zabala

Irati Majuelo

Bi aldiz iraun
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria

Ibon Egaña

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Jimenez

Bekatua
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Asier Urkiza

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi

Irati Majuelo

Puta
Nelly Arcan

Joxe Aldasoro

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Kortazar

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Asier Urkiza

Artxiboa

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

Hedabideak