kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Neure buruaren alde / Koldo Zuazo / Alberdania, 2011

Hamaseigarren mendean Javier Rojo / El Correo, 2011-12-31

Topiko batekin hastearren, Koldo Zuazok ez du aurkezpen beharrik euskal kulturan. Ezagunak dira euskalaritzan, batez ere dialektologian, egin dituen lanak. Mundu horretan ospea lortu duelarik, euskal literaturaren munduan ere saioren bat egin nahi izan du, eta horren ondorioz plazaratu du Neure buruaren alde izenburuko eleberria. Nobela historikoaren arloan sartzen da liburua, protagonista, narratzailearen papera ere betetzen duen pertsonaia, XVI. Mendean Ameriketan dagoen euskalduna baita. Justiziatik alde eginda hara joan behar izan duen pertsonaia hau soldadu espainolen aurka hasiko da borrokan, indioak lagun. Nobela historikoa den aldetik, batez ere pertsonaia artean ere Euskal Herrian dagoenean, garai hartako berreraiketa ia arkeologikoa egiten saiatzen da. Eguneroko bizitza zehaztasunez azaltzen da, eta alde honetatik esan behar da idazleak ahalegin berezia egin duela informazioa bilatzen, egunerokotasun tipiko hura eraikitzen. Pertsonaia Ameriketan aurkitzen dugunean, ordea, zehaztasun hori galtzen da eta hango munduak askoz generikoagoa dirudi. Eta eguneroko bizitzaren berreraiketa horren saioarekin batera, abenturak ere kontatuko zaizkigu, abentura-nobela izatera heldu gabe.

Nobela historikoez hitz egiten denean ez dugu ahaztu behar ikuspuntuaren arazoa: hemen testua pertsonaia batek sortu du fikzioan, eta gauzak honela, pertsonaia horren ikuspuntua eskaini behar da. Eta uste dut hemen ikus dezakegula liburu honen arazorik handiena, ikuspuntua XVI. mendean bizi den pertsonaia batena izan beharrean, idazlearena berarena dela baitirudi askotan. Behin eta berriro egiten zaizkigu hizkuntzari buruzko aipamenak, nobelaren fikzioan pertsonaiarena zen testu hura filologo baten arduraren ondorioa dela irudikatzeraino. Edota, aldez edo moldez politikarekin zerikusia duten zenbait erreferentzia ere irakur ditzakegu: gaur egungo Euskal Herritik eginda dirudite aipamen horiek guztiek, hitz egiten duen pertsonaia XVI. mendean dagoela ahaztuko balitz bezala.

Azken urte hauetan berriro ere modan jarri diren kontsumoko nobela historikoen ildoan kokatu behar da liburu hau, eta halako nobeletan gertatu ohi den bezala, joera handia dago bertan azaltzen direnak gaurko ikuspuntutik kontatzeko. Teknika batzuk erabilita arazo hori gaindi liteke, baina horretarako hemen agertzen ez den ironia, adibidez, beharrezkoa izango litzateke.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak