kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Etxeko hautsa / Anjel Lertxundi / Alberdania, 2011

Semearen aitorpena Javier Rojo / El Correo, 2011-10-15

Ez dut ezer berririk azalduko esaten badut Anjel Lertxundi euskal literaturan dugun idazlerik garrantzitsuenetako bat dela, gure kanonaren zutabeetako bat. Neurri handi batean bere liburuek markatu dute euskal literaturaren norabidea azken berrogei urteotan. Eta agian hain garrantzitsua delako, irakurleok berari exijitzen diogu beste idazle batzuei eskatzen ez dieguna: idazten dituen guztietan bere mailaren eredua erakuts diezagula. Eta agian horregatik iruditu zait azken urte hauetan nobelaren alorrean eskaini dituen zenbait lanetan zerbait falta zela. Bide berriak urratu nahian zebilela zirudien, baina saio horien ostean Etxeko hautsa izenburuko nobela eman du argitara, eta nobela honekin Lertxundik euskal literaturaren kanonaren erdigunean jarri duen kalitatearen erakusketa eskaini digula esan daiteke.

Nobelan lehenengo pertsonan kontatzen zaigu nola pertsonaia bat bere aitari zuzentzen zaion, bien artean esan gabe gelditu direnak azaltzeko. Protagonista Bartzelonan bizi den publizista bat da, eta gazte denboran, Francoren garaiko azken urteetan, ETAko kide batzuei lagundu zien, eta bere autoan eraman zituen. Aitak ezer jakin ez horretaz. Eta horretan oinarrituta, aitorpen luzea hasten da non aita-semeen arteko harremanak nabarmentzen diren. Kontua da, aitorpen hau egiten duenean, aita senilitateak jota dagoela eta ez duela ezer ere ulertzen. Liburuan kronika egiten zaigu, baina gertakarien kronika egin beharrean, sentimenduen eta gertakarien aurreko jarreren aldaketen kronika egiten zaigu. Oroimenaz hitz egiten zaigu, baina idazlea, eta idazlearekin batera narratzailea, kontzientea da oroitzean berreraikitzen dugun lehenaldi horretan agertzen zaigun subjektua ez dela garai hartako hura, oraingo hau baizik, oraingoa lehenaldira proiektatzen baita lehenaldi horrek zentzurik izan dezan.

Liburuak literatur oinarri garbiak ditu: Pailazo baten aburuak, esate baterako, behin eta berriro aipatzen da-eta; baina beste ikuspuntu batetik begiratuta Kafkaren Aitari gutunaren aztarnaren bat ere aurki daiteke liburu honetan. Eta pertsonaiak bere aitari honek ulertuko ez duen aitorpena egiten dion bitartean, belaunaldi baten kideen desengainuaren lekukoak izango gara, pertsonaia horrengan irakurle askok ispilu bat aurkituko baitute. Epilogoa soberan dagoela iruditu bazait ere (barkatu Lertxundi, baina zuri perfekzioa eskatzen ohituta gaude), nobela miresgarria iruditu zait.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak