susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Zeru ilunaren edertasuna | Galderez beteriko orgak »

Zamaontzia / Iñigo Aranbarri / Susa, 2011

Isildutako minak Javier Rojo / El Correo, 2011-10-01

Alaba batek aitari hitz egiten dio. Aspaldiko hainbat gauzari buruz kargu hartzen dio, hitz mingarrien bidez. Halaxe labur liteke Iñigo Aranbarriren Zamaontzia izenburuko nobelan agertzen dena, laburpen honek idazleak liburuan benetan eskaintzen duena faltsutuko ez balu. Itxuraz, alabak, Nerea izeneko emakumeak, aitari hainbat urte lehenago gertatutako gauza batzuk gogorarazten dizkio. Nola gaixorik zegoen amak etxea utzi eta Ingalaterrara joan ondoren, aita eta alaba aitona Mateoren etxera doazen bizitzera. Nola gertakari honek bakardadera bultzatu zuen orduan nerabea zen neska, bere ohiko bizitokitik aldenduta institutuko kideekin zituen harremanak laxatzen ziren bitartean. Nola aitonarekin harreman berezia eraiki zuen. Eta nola aitonak historia berezia zuen atzean. Hori guztia agertzen zaigu azalduta testuan Nerearen hitzetan, aitari zuzentzen zaiolarik. Aitaren erantzunik, ordea, ez dago. Aspaldiko kontuak, urteetan gordetako minak, esan gabe geratu zirenak plazaratzen dira liburuan, eta argumentua bi anekdota nagusiren gainean osatzen da. Alde batetik, zamaontziaren istorioa dugu, tripulazioa barruan duelarik armadoreak Abran abandonatzen duena. Tripulazio kideak isolaturik geratzen dira portu arrotz batean, beraiekin zer gertatuko den zain. Denak herriratzen dituzte, bat izan ezik, akats burokratiko batengatik. Beste aldetik, berriz, aitonaren istorioa dugu. Familietan ezkutuan gorde nahi diren kontu itxuraz lotsagarriengatik bi aldiz lapurtutako umea izan zen gizona, bere erroak zeintzuk diren jakin ere ez dakiena.

Bakardadeaz eta batez ere abandonuaz hitz egiten digun nobela da Iñigo Aranbarrik plazaratu duena. Bertan idazleak abildade berezia izan du: anekdotak sinboloaren mailara jasotzen jakin du, baina anekdota moduan duten balioari uko egin gabe, zamaontzia lekuko. Zamaontziaren istorioa argumentuan funtzionatzen duen osagaia da; baina portu arrotz batean abandonaturik uzten duten itsasontzi hori existentziaren metafora bihurturik agertzen zaigu, Julio Cortazarren Los premios hartan agertzen zen bidaiaren kontrapuntua.