« Harrotuz | Luze gabe laburrean »
Nora ez dakizun hori / Irati Jimenez / Elkar, 2009
“Nora ez dakizun hori” edo idazlea(k) ez daki(t)en nora! Mikel Asurmendi / Irunero, 2011-09
Irati Jimenez kazetariaren arrastoa hartua nuen. Kazetaritzako bere idazkiak irakurriak —apurrak izan arren—, bere letrek —literatur idazle gisa— zabaldutako ildoa ezagutzeko gogoa izeki zidaten. Hartara, Nora ez dakizun hori-rekin menturatu nintzen, iaz egin ere. Eleberriak ez ninduen harrapatu. Ene trenpu eskasari egotzi nion Nora-ren bidean aitzina egin ez izana. Atx!
Udan ekin diot ostera ere (hamaika liburu ditut pilan emanak, R.S.-ren Hamaika pauso berrirakurtzen ari naizela). Honatx Nora ez dakizun horik iradoki dizkidanak.
Eleberrian barrena nindoala, Iratxe Esnaolaren Galerna eleberria laburrarekikoa heldu zitzaidan gogora. Enbata hartan galdu nintzen eta ezkor idatzi nuen hari buruz. Orain, honekin ere, antzean gertatu zait. Ez ditut bi liburuak alderatu nahi, ez dute zer ikusirik-eta. Alabaina, hau ere emakume batek idatzia denez, misogino baten antzo sentitu nuen nire burua. Hau malura!
Galernak eragindako zirimolan murgildurik, ez nuen liburua zertaz zihoan azaldu ere. Honena egin dezadan bederen: “Martin munduan gaindi ibili ondoren, Bilbora bueltatu da. Erretratu parrasta ekarri du, emakume bera agertzen da beti, erdi ostendua edo. (…) Norak, berriz, irratian dihardu gauez…”.
Ipuinak, sorginak eta likantropoak, maitasuna eta magia… Denak batera barneratu zaizkit Noraren ildoan, nahas-mahas. Hau anabasa! Eta ni, eskas, galdua, itota, nora eta nola ekin jakin gabetarik.
Iratiren eleberriaren bidez unibertsaltasuna antzeman nahi izan dut: gure partikulartasunetik mundurako izan eta munduaren iradokizunak nireganatzea. Nobelaren zioa izan liteke. Ez Iratirena, nirea diot.
Inpresioa daukat (Igartza saria edota Zubikaria saria, edo beste sariak tarteko) klennex-ko literatura (barkatu, marka bat publizitatzen ari naiz) jorratzen ari dela gurean. Hots, nago, azkar irakurri eta botatzeko —kontsumozko literatura— idazten dela gaur egun. Eta hori nabarmenagoa ageri zait belaunaldi berriko idazleen liburuetan. Ez da erruki kontua, benetan diot, ez penetan. Baina pena hartzen dut. Nork bere kontraesana!
Alegia, literatur iruzkingile izate honetan —kazetari ofizioan ari naizenez— idazle gazteek idazteko duten ahalmena ezagutzen dut. Zoritxarrez, literaturari ekiten diotenean, ez dute literaturak —nire gusturako, prefosta— eskatzen duen ardura hartzen.
Literatura idaztean, egunkariera-z edo aldizkariera-z harago joaten saiatu behar dutelakoan nago. Areago, Iratiren kasuan (barkatu al didazu afrontua Irati, arantza hau zure liburuarekin atera izana), berak egunkariera-z edo aldizkariera-z idatzitako testuak Nora ez dakizun hori eleberriko “literatura” baino askoz duinagoak eta jasoagoak baitira.
Nora ez dakizun hori —nire gusturako, prefosta— “egungo” idazlea(k) ez daki(t)en nondik norakoaren isla da.
P. S. Ez sartu liburu hau Iratxe Esnaolaren Galerna eleberriaren zakuan. Enkas, diot.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez