« Izpirituaren bazka | Txatartegirako gizakiak »
Ogi hutsa / Mohamed Xukri (Arantzazu Royo) / Igela, 2010
Ogi hutsa Mikel Garmendia / eizie.org, 2011-01-26
Esan berri digu Alex de la Iglesia zinemagileak bere ustez gizakiok geure beldurrei aurre egiteko sortua dugula kultura. Eta kulturaren barruan, literatura, noski. Mohamed Xukrik ere bere beldurrei aurre egiteko ikasi zuen idazten eta irakurtzen hogei urte zituela, lehenengo letrak ziega batean ikasi ondoren. Eta hortxe amaitzen da, irakurtzen ikasteko erabakiarekin, kontakizun hau, bere familiak goseari ihes egiteko Rifetik Tanger-era alde egitearekin hasten dena. Gosea, bai, horixe da kontakizun autobiografiko bikain honetako paisaia morala. Behin eta berriro kontatuko digu egileak berak txikitan bizirik irauteko egin eta jasan behar izan zituenak. Tanger, Oran, Larache… miseria-eremuak, non haztearekin batera deskubritzen diren mina, injustizia eta gupida.
Ezertxo ere ez duen eta dena nahi duen mutikoa, bizitzan aurrera egin nahian. Hala deskubrituko du helduen mundua, tranpaz eta engainuz betea. Eta mundu horretan aurkitu nahi du bere lekua, duintasunez eta zentzu batekin bizitzeko. Hori bai benetako abentura: miseriaren anonimotasunaren erdian identitate bat eraikitzea. Idazkera, berriz, zuzena, sendoa, jakintsua. Riftar baten ahots mindua, egungo literatura magrebtarreko ahots garrantzitsuenetakoa.
Magreb eta Xukri bera ondo ezagutu zituen Juan Goytisoloren hitzok baliagarri zaizkigu Xukrigana eta bere Ogi hutsa eleberrira hurbiltzeko:
“Handik urte batzuetara Mohamed Xukriren lagun egin nintzenean, ez ninduen harritu Tangerren exotismoak eta misterioak liluratutako era guztietako orientalistei egiten zien kritika erabatekoak. Familiak abandonatuta uztea, gosea eta analfabetismoa ez dira inola ere enigma. Eleberrigileak nozitu egin zituen, erreakzionatu egin zuen horien aurrean eta garaitu egin zituen luma asko galdu zituen borrokan. Horra zergatik iruditzen zaidan Ogi hutsa eleberri eredugarri bat. Aberastasunaren oskol menderaezinaz babestutakoen bizitzak —El Monteko hiribilduak, Espartel badia edo lur-muturreko turismo-guneak— ez du inolako zerikusirik jende askoren zurztasunarekin, langabeziarekin, miseriarekin, mila eta bat bizibide malabaristekin. Sentimentalismorik eta konplazentziarik gabe erretratatu zituen Xukrik. Orientalistenaren kontrako bidean, txiroen egunerokotasuna erabili zuen lehengai gisa bere ikuspegia eraikitzeko.”
Idazkera zuzena, sendoa, jakintsua, guk, jatorrizkoarekin erkatzeko gaitasun ezatik, euskarazko bertsioan Arantzazu Royoren itzulpen bikainari esker gozatzeko luxua duguna. Ez zaitu, ez, hotz utziko irakurketa bortitz bezain atsegingarri honek.
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Puta zikinak
Juno Mac / Molly Smith
Irati Majuelo
Hezurrezko kaiolak
Hasier Larretxea
Jon Martin-Etxebeste
Heriotzari aurrez aurre begira
Oskar Gaztelu
Mikel Asurmendi
Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban
Ibai Atutxa Ordeñana
Winesburg, Ohio
Sherwood Anderson
Nagore Fernandez
Suite frantsesa (bertsio argitaragabea)
Irene Nemirovski
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Sorgin-argien ehizan
Joan Mari Irigoien
Mikel Asurmendi
Balio erantzia
Ekaitz Goikoetxea
Mikel Asurmendi
Berriz zentauro
Katixa Agirre
Amaia Alvarez Uria
Poesia kaiera
Federico Garcia Lorca
Nagore Fernandez
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Asier Urkiza
Soniexka
Ludmila Ulitskaia
Ibon Egaña