kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Aldaira urdinak / Edu Zelaieta / Alberdania, 2010

Atzoko etorkizuna da Zelaieta Mikel Asurmendi / Irunero, 2010-07

“Poesia etorkizunaz kargaturiko arma da” iragarri zigun Gabriel Celayak. Poesiaz kargaturiko kutxez heldu zaigu Edu Zelaieta Anta. Aldairan eta mudantzan, zeru urdin pean heldu ere.

Udaberritik udara aldatu da azkenik urtaroa. Aldaira nekeza izan da aurtengoa. Aurten, grisetik ubelera, ubeletik urdinera nekez iragan dira sasoien aldairak. Nekearen nekez bada ere, urdinak iraun dezan neguko beltzera sasoien aldairetan.

Kritika —edo iruzkina— egitetik urrun abiatu dut nire jarduna. Sarrerako hitz sorta hori poesiatik hurbilagoa dago akaso. Berriz ere, ene testua koadro inpresionista bat izanen da, beste deus baino. Koadro eskasa edonola ere.

Aldaira urdinak liburuak baina, poesia puskaz kargaturiko kutxak dakartza, eta kutxok, eleak ez ezik, bizitza pintatzeko margo ugari.

Gerundioan idatzi du Zelaietak. Ez iraganean, ez orainean ez geroan. Gerundioa iragangaitza da. Alta, bizitza antonomasiaz kontraesana baita, Zelaieta ez da bizi iraganaren ez orainaren ez geroaren beldur ere. Badaki nondik datorren eta nora doan, badaki bizitza —edota mundu aldia— mailaz mailako eta aldairaz aldairako bilakaera dela.

Poesiak iradoki egin nahi izaten du eta Zelaietak ere halatsu egin nahi du. Poesiak ez du den-dena esaten, Zelaietak baina erran egin nahi du, espres edo propio erran ere. Zuzen eta garbi esaten arriskatu da oraingoan. Ez da harrotzen horregatik, eleak —inbentario likidoak balira legez— sarri eskutik ihes egiten zaizkiola xalo aitortzen baitu.

Aurkikuntza da poesia. Aurkitzeko baina, sarritan galdu egin behar duzu. Nork —poetak— bere burua galdu, berriz ere aurkitu ahal izateko. Nahi gabe ere izaki eta izakariak galdu egiten dira. Izaki maitatuenak eta izakari estimatuenak. Horiek guztiek eragina dute norberaren bizitzaren aldairan. Zelaietak ez ditu goi mailako izakiak soilik bidaide, gauza eta izakari suerte guztiek lekua dute bere bizitzan nahiz poesian.

Poesia eta egia eleak hurbil-hurbil hautematen ditugu, elkarren ondoan paratzen ditugu. Egia eta errealitatea ele kidekoak begitantzen zaizkigu. Poesia errealitatearen aurkikuntzarako lanabesa da. Zelaieta poetak baina errealitateari eguneroko bizitza deitzen dio. Eta eguneroko bizipenez osatu ditu bere poemak.

Aldaira urdinak irakurrita, bizitza egunero berrituz —gerundioan— doan asmakari legez begitandu zait. Inbentario eta asmakizun eleak elkarren ondoan margotzen ari naiz orain. Eleak likidoak bihurtzen zaizkit eta eskuetatik ihes egiten didate. Eleok, lerro batetik besterako aldairan, aldaira urdinak dira nire imajinazioan. Aldatuz doazen izakari urdinak begitantzen zaizkit, zuriak ubelak grisak edo beltzak ere izan litezke eleok.

Celayak poesia etorkizunaz kargaturiko arma iragarri zigun. Atzoko etorkizuna da Zelaieta, aldairan bizi den egunerokoaren poeta, okasiozko poeta.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak