« Distantziak | Gutxirekin asko edo askorekin gutxi »
Zureak egin du / Iñaki Friera / Susa, 2009
Tratu txarren krudelkeria Patxi Sarriegi / Deia, 2010-03-20
Tratu txarrak jasandako emakumea protagonista duen Iñaki Frierak idatzitako azken eleberria, ezeren aurretik, istorio errealista eta hausnarkorra da, hain zuzen, emakumeen aurkako tratu txarrak hizpide gai nagusia duena. Istorio zuzena da, hari argumentatiboa erraz eramaten duena; funtsean, fikzioaren atzean eztabaida eragin nahi duen istorioa dela argi da, hori bai, horretarako ikerketa kazetaritzara jotzen du egileak, aukera horrek ematen dituen ekarpenak ondo baliatuta. Estimagarria, horretarako egindako ahalegin oparoa.
Ezinezkoa egin zaio Frierari tratu txarrak sufritutako emakumearen sentimendua lehen pertsonan ematea, eta ondorioz, kazetari ikertzailearen ahotan jarri ditu hari gertatutakoak. Hunkibera askotan, bortitza bestetan, badu istorioak errealitateak jotzen duen astinduaren arrasto garbia, egungo hedabideek birritan gogoratua. Ugariak dira pasadizo eta katramilak, istorioan aurrera egin ahala irakurlea harrapatu eta kateatzeko sentsazioa etengabea da.
Garbi da, errealitateak eskaintzen dituen atsekabe eta nahigabeetatik hurbil ibili nahi du egileak, gizartean oihartzun betea duen gaia jorratu nahi izan du liburu berrian. Aipagarria da, informazio baliagarri asko ematen du tarteka, elkarrizketa eta adierazpen ugari ere bai, gaiaren jorraketan lagungarria gertatzen dena askotan. Esaterako, pasarte batean paranoidismoaz eta posesibotasunaz ari denean bezala: “… pertsona horiek anbibalentziaren mende daude. Sentimendu negatiboak eta positiboak nahasten dituzte; maitasuna eta gorrotoa. Anbibalentziaren ondorioz, bikotekidearen jokabide osoa kontrolatu nahi izaten du… ulertuko duzunez, bikote harremana ezin oinarri daiteke bakartzean, posesibotasunean, oihuetan, etengabeko eztabaidetan, arrazoirik gabeko jeloskortasunean, bestea kontrolatu eta menderatzeko saioetan…”.
Nolanahi ere, trama interesgarria nobelara hurreratzeko amua izan arren, bizitzaren alde ezkutu, ilun eta krudelak deskubritzen laguntzen duen eleberria da, erraz irakurtzen dena. Kazetariari gutun anonimoa erredakziora heltzen zaionetik, kazetariak ezin hobeto gidatzen du nobelaren haria. Esan bezala, horixe liburuak planteatzen duen gaiaren muina, emakumearenganako bortizkeriaren zentzurik eza; egungo bizimoduaren ispilu da Zureak egin du liburua, merezi duen istorioa. Burutazioen artean, halaxe sentitu gara, gaiaren gordinak harrapatuta. Finean, asko aportatzen duen istorioa da, horixe eskertu dugu gehien.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria