« Distantziak | Gutxirekin asko edo askorekin gutxi »
Zureak egin du / Iñaki Friera / Susa, 2009
Tratu txarren krudelkeria Patxi Sarriegi / Deia, 2010-03-20
Tratu txarrak jasandako emakumea protagonista duen Iñaki Frierak idatzitako azken eleberria, ezeren aurretik, istorio errealista eta hausnarkorra da, hain zuzen, emakumeen aurkako tratu txarrak hizpide gai nagusia duena. Istorio zuzena da, hari argumentatiboa erraz eramaten duena; funtsean, fikzioaren atzean eztabaida eragin nahi duen istorioa dela argi da, hori bai, horretarako ikerketa kazetaritzara jotzen du egileak, aukera horrek ematen dituen ekarpenak ondo baliatuta. Estimagarria, horretarako egindako ahalegin oparoa.
Ezinezkoa egin zaio Frierari tratu txarrak sufritutako emakumearen sentimendua lehen pertsonan ematea, eta ondorioz, kazetari ikertzailearen ahotan jarri ditu hari gertatutakoak. Hunkibera askotan, bortitza bestetan, badu istorioak errealitateak jotzen duen astinduaren arrasto garbia, egungo hedabideek birritan gogoratua. Ugariak dira pasadizo eta katramilak, istorioan aurrera egin ahala irakurlea harrapatu eta kateatzeko sentsazioa etengabea da.
Garbi da, errealitateak eskaintzen dituen atsekabe eta nahigabeetatik hurbil ibili nahi du egileak, gizartean oihartzun betea duen gaia jorratu nahi izan du liburu berrian. Aipagarria da, informazio baliagarri asko ematen du tarteka, elkarrizketa eta adierazpen ugari ere bai, gaiaren jorraketan lagungarria gertatzen dena askotan. Esaterako, pasarte batean paranoidismoaz eta posesibotasunaz ari denean bezala: “… pertsona horiek anbibalentziaren mende daude. Sentimendu negatiboak eta positiboak nahasten dituzte; maitasuna eta gorrotoa. Anbibalentziaren ondorioz, bikotekidearen jokabide osoa kontrolatu nahi izaten du… ulertuko duzunez, bikote harremana ezin oinarri daiteke bakartzean, posesibotasunean, oihuetan, etengabeko eztabaidetan, arrazoirik gabeko jeloskortasunean, bestea kontrolatu eta menderatzeko saioetan…”.
Nolanahi ere, trama interesgarria nobelara hurreratzeko amua izan arren, bizitzaren alde ezkutu, ilun eta krudelak deskubritzen laguntzen duen eleberria da, erraz irakurtzen dena. Kazetariari gutun anonimoa erredakziora heltzen zaionetik, kazetariak ezin hobeto gidatzen du nobelaren haria. Esan bezala, horixe liburuak planteatzen duen gaiaren muina, emakumearenganako bortizkeriaren zentzurik eza; egungo bizimoduaren ispilu da Zureak egin du liburua, merezi duen istorioa. Burutazioen artean, halaxe sentitu gara, gaiaren gordinak harrapatuta. Finean, asko aportatzen duen istorioa da, horixe eskertu dugu gehien.
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres
Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga
Mikel Asurmendi
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Asel Luzarraga