susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Zure ondoan, bakarrik | Hutsuneen hutsa »

Denbora enaren hegaletan / Karmele Igartua / Pamiela, 2009

Bizitzaren denborazko begiradak Patxi Sarriegi / Deia, 2010-03-06

Bigarren olerki liburua idatzi du dagoeneko Karmele Igartua atxabaldarrak, berrogeita hamar urterekin idatzi ere, eta bertan, nagusiki, denboraz eta gizakiaz mintzo da. Bere kezka nagusiak isurtzen ditu olerkiotan, era landuan, helduan, ongi neurtuan. Badirudi ez dela ezer soberan, adierazten dituen esan beharreko guztiak ongi taxutuak eta garatuak ditu. Horren erakusgarri, edukiaz gain formari ematen dion garrantzia, olerkiotan estetikari ematen dion leku berezia. Olerki bakoitza sentimenduz betetako unibertso pertsonala da, sinbolo eta metaforek indar berezia hartzen dute lerrootan: enarak, olatuak, izarrak, agurrak… denbora eta gizakia denen oinarria: “Badira denbora batzuk / leku bat hartzen dutenak / eta geratu egiten direnak, / denbora txikiak, denbora umilenak, denbora duinenak / geratzen direnak, / bizirik beti / denboraz betetako denboretan, / enara beltzen hegaldietan”.

Horixe aditzera ematen du Igartua olerkariak, hain juxtu, denbora guztiaren oinarria dela, harrapagaitza izanik existentziaren adierazle nagusia bera denez. Hartara, bere bizipenak dira denboraren ardatza, sentipenen oinarria, denborari lotua heriotza, bere baitako pentsaerak eta noiznahi izandako bizikizunak eta desioak; alderdi sentikorrenak isuri ditu olerkiotan, ezinbestez, enara protagonista dutela: “Denboran gelditu / eta gelditu denbora / eta gu ibili denboran / eta guk zeharkatu denbora —enara beltzak bezala— / eta guk egin denboretan denbora / denborak zahartu, ihartu, baztertu, irentsi ez gaitzan / denborak inorat ez gaitzan…”.

Hortaz, nabari zaio Igartuari idazle heldua dela, idazkeran ez ezik gaiaren garapenean ere, olerkiotan sentimenduak adierazteko eran. Sinbologiaz betetako poema anitzak dira mamitutakoak, irakurleak irudi ugari topatuko ditu olerkiotan, baio semantikoaz haragoko esanahiak: “Izarrak hain goian / xarmangarriak dira / eta xarmangarriak / ezin guztiak bezala / hain erakargarriak. / Eta hurbiltzen gatzaizkienean / izutu egiten gaituzte / suntsitu arte itsutu / Mariren distira ukitu guran, / ikaztu zitzaigun urrea- / zeren izarrak ere / —han goian— / hain goian dira gure”. Azken batean, olerkiotan irakurlearen konplizitatea bilatzen du etengabe Igartuak. Ezin uka, enararen hegaletan, poetaren denborazko begiradak emaitza betea ematen du bertan, gizakion existentziaz zer hausnartua franko bada lerro artean. Igartuak isuritako olerkiak, finean, barrura iristen den poesia da, bizipenetatik sortua, edukiz betea eta sakona. Halabeharrez, bizitzaren antzera, zantzua uzten dutenak.