susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Buckowski eta Maiakovski | Tene lehiaketa »

Xalbadorren barrua" eta "Xalbador pertsularia / Joxe Mari Aranalde / Sendoa, 2001

Pentsamendua bat-bateko bertsotan emana Mikel Asurmendi / Irunero, 2001-12

“Xalbadorren barrua” orain berri plazaraturiko liburua da. “Xalbador pertsularia”, berriz, orain dela bost bat urte gauzatua. Biak osagarriak dira oso, Xalbador pertsonaia ezagutu nahi baduzu. Lehenak biografia kutsua dauka, bigarrenean, berriz, Xalbador beraren obra prima du aztergai egileak: ‘Odolaren mintzoa’ liburu klasikoa.

Joxe Mari Aranaldearekin solastatzeko parada izan dudanez gero, berak esana dakit, ez duela bere burua Xalbadorren biografotzat jotzen. Bere adiskide mina izan zen, ondo ezagutu zuen, baina ez menturaz, Xalbador bertsolaria benetan eta barne-barnetik ezagutzeko adina.

Odolaren mintzoaren mina darama Aranaldek, ausaz. Hots, Xalbador bertsolariak hamaika urte zitueneko eskola utzi izanaren mina. Uste baitu —usteak ustelak izaten dira ere— Xalbador pertsonaia eskolatua izan balitz, goi-mailako pentsalari izatera iritsi zitekeela. Gisa berean, uste du ere Aranaldek, Xalbadorrek goi-mailako eskola jaso izan balu, ez zela izango izan zena, naski.

Nor izan zen Xalbador, ordea? Gaur egun, aldareetara jasoa, santu eta jainkoa azaltzen digute zenbait lekutik. Beste batzuek, berriz, hori entzundakoan bortizki epaitua da Xalbador. Joxe Mari Aranalde minduta azaldu zaigu azken bolada honetan Xalbadorri buruz mintzatu izan denean. Xalbador ez baitzen jainko bat izan, bere hitzetan. Oroz gain, gizon bat izan zen, bere akatsak eta bere bertuteekin. Bere obra da, oroz gain gailentzen dena. Izan ere, ez omen da bertsolaritzaren historian bere mailako bertsolaririk izan. Eta kontua ez omen da, hegoaldeko bertsozaleek ez zutela ulertu izan, iparraldeko bertsozaleak ere ez ziren gauza bere pentsamendua bat-batean jasotzeko.