susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Historikoa | Amorru gosez »

Denbora enaren hegaletan / Karmele Igartua / Pamiela, 2009

Denboraren paradoxa Javier Rojo / El Correo, 2010-02-20

Karmele Igartuaren poema liburu honen izenburua irakurri bezain laster (Denbora enaren hegaletan) barruan dagoenaren gaineko susmoak hartzen hasiko da irakurlea. Izan ere, ‘denbora’ eta ‘enara’ hitzak batera agertzeak poesia erromantikoaren irudia ekartzen du berehala gogora, Becquer bezalako poeta baten eskutik. Eta liburuaren izenburua alde batera utzita barneratzen bagara orrialdeetan zehar, halako susmoak neurri batean behintzat betetzen direla ikusiko dugu. Poema liburu honetan badago alderik alde zeharkatzen duen planteamendu bat, eta bertan agertzen denaren ardatzaren indarrarekin agertzen zaiguna. Planteamendu honek denboraren izaera paradoxikoarekin du zerikusia, eta honela azal liteke: Denborak akitzen gaitu, denborak hondamendira eramaten gaitu, heriotzara; baina denboratik kanpo bizitzerik ez dago. Hau da: denboraren baitan bizitza eta heriotza aurkitzen dira eta ez dago bataren aukera egiterik, bestea ere hor dagoela onartu gabe. Denboraren izaera paradoxiko honi buruzko hausnarketa-saio bat da liburuan irakurri ahal duguna; eta, denboraren izaera hori kontuan hartuta, denboraz hausnartzearen ondorioz, existentziaz kezkatzera lerratzen da idazlea. Bestalde, denbora da aurrekoekin eta ondokoekin lotzen gaituen haria, eta gizabanakoaren existentziaren mugak harantzago daramatza horri esker. Hori guztia egiteko, idazleak naturalezan oinarri duten irudietara jotzen du, tonu postromantiko leuna duen poemetan. Bertan agertzen diren irudi eta tonu horiek tradizio handia dute literaturan, eta konbentzionalki poetikotzat hartzen direnetakoak dira berez. Esan daiteke, beraz, liburuak sorpresa handirik gabe aurkezten duela bere barrua, halako osagaiak erabilita poetikoa izateko arazo handirik ez baitu.

Poesia idealistaren ildotik mugitzen da, eta denboraren gaiarekin batera, eta honi lotura, halako poesian agertu ohi diren bestelako gaiak ere azaltzen zaizkigu hemen. Amodioa, adibidez, betetasunaren ideiarekin lotua, zeren amodioaren bidez nork bere mugak gainditzen baititu osoago izateko; edota ametsaren balioa, lortezina den osagai zehaztugabe bat azaltzen da-eta, ametsaren bidez bakarrik lortu daitekeena, ametsak muga fisiko guztiak gaindi baititzake.

Poesia konbentzionala da bai, baina hori onartuta, interesgarria ere bai, poesia honi osagai berriegirik eskatzen ez bazaio.