kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Arimen maisua / Irene Nemirovski (Mikel Garmendia) / Alberdania, 2009

Gordin-gordin Leire Zubeldia / Gara, 2010-02-26

Interes handiz irakurri dut Arimen maisua eleberriko gibel solasa. Olivier Philipponnat eta Patrick Lienhardt Irene Nemirovskiren biografoek esku artean dugun eleberri hau egilearen literaturan kokatzen laguntzen dute. Arimen maisua liburuan agertzen diren ezaugarriak jatorri ukrainarreko idazlearen obraren ezaugarriak dira.

Eleberri gatazkatsua da hau: gatazkak hasieratik amaierara arte irauten du. Gordina da istorioa eta gordinak dira bertako pertsonaiak ere, beraien ezaugarri on eta txarrekin. Batez ere protagonista: Dario Asfar. Jatorri italiar eta greziarreko judua da. 1920. urtean Frantziako Niza hirira iristen da. Lanbidez mediku izatea baliatuko du Dariok gizarte frantziarrean integratzeko eta emazte zein seme jaioberriaren gosea asetzeko. Ez zaio erraza suertatuko garaiko gizarte klasistan gora egitea. Baina edozertarako prest egongo da. Frantses burges baten maitaleari abortatzen lagundu ondoren, goi mailako jendartearekin lehenengo harremanak izango ditu. Bere atzerritartasuna, ordea, oztopo izango da burgesen konfiantza eskuratzeko garaian. Azkenean, Nizatik Parisera aldatuko du bizilekua, Wardes gizon aberatsaren arrastoaren atzetik. Psikoanalisia puri-purian zegoen garaian, orduko medikuek kritikatuko duten sasi-metodo bat asmatuko du Dariok. Insomnioak jota eta eromenaren ertzean aurkitzen den Wardes jaunarekin jarriko du praktikan. Tratamenduaren emaitza bikainek bezero burgesak erakarriko ditu Asfar doktorearen bulegora.

Lortu du: Frantziako klase burgesean integratu eta pertsona aberatsen pare biziko dira asfartarrak. Atzerritar mediku bat izatetik “arimen maisua” izatera iritsiko da. Helmuga horretara iristeko bere burua saltzen du, ordea, bai pertsona, bai mediku bezala. Baina horrek zoriona bermatuko al dio Dariori? Goi mailara igotzeko erabili dituen baliabideak zilegi al dira? Estatus sozioekonomikoa aldatzea badago, baina odola eta jatorria ez. Mamu horiek etengabe jarraituko diote Asfar doktoreari, eta bere arrakasta baldintzatuta egongo da une oro. Hortik istorioak sorrarazten duen sentsazio gatazkatsua.

Dario Asfar da eleberri honetako protagonista. Wardes jauna, berriz, antagonista. Biak mutur banatan daude, baina elkar-elikatzen dira: Asfar doktorea bezeroaren arimaren jabea da, eta honen eskuetan dago gizon akituaren buruko osasuna; aldi berean, Wardes jaunak emango dizkio Asfarri burges bizitzari eusteko beharrezko sostengu ekonomikoa eta prestigioa.

Baina bai batak, bai besteak gabeziak dituzte. Oreka falta zaie biei; eta gatazka, berriz, soberan dute. Pertsonaia sinesgarriak dira, bakoitzak biografia osatu bat darama atzean, eta irakurlea jabetzen da horretaz. Joko psikologikoz betetako nobela da.

Nemirovskiren beraren kasuan ere, Frantzian jaioa izan arren eta klase burgeseko familia batean hazi bazen ere, gurasoak atzerrikoak eta juduak ziren. Gertutik ezagutu zituen Asfar eta Wardes pertsonaien errepresentazio errealak.

Nobela ederra da zinez. Irakurlea tentsioan mantentzen duen horietakoa, orriak azkar pasaraziz, nobelaren gordintasuna azalean sentituz. Niri iruditu zait, “Arimen maisua” Irene Nemirovski bera dela.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak