kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Urperatze handia / Karlos Linazasoro / Elkar, 2009

Hurrengo geltokia… Saioa Ruiz Gonzalez / Argia, 2010-02-21

“Hiru egun jitoan igaro ondoren, naufragoak uharte jendegabetu batera heldu ziren”. Itzulingururik gabeko sarrera zorrotz eta esanguratsu horren bitartez, abiatzen da Karlos Linazasororen azken lana. Zuzenean gertaeren mailan kokatzen gaituen in media res gisako hastapen hau, nahikoa izanen da irakurlea kolokan uzteko eta bere atentzioa bereganatzeko. Narratzailearen ahotsak, egoera baten planteamendurako funtsezko koordenadak laburki aurkeztu ondoren, kontakizuna bideratuko duen naufrago robinsoniar berezien arteko elkarrizketa amaigabe bati hasiera emango dio. Hemendik aurrera, narratzailearen interbentzio gehienak unitate kronologikoak markatzera mugatuko dira, gainera, espazioa beti berdina izanik, ipuin luzea izatetik urrundu eta antzerkiari gerturatzen zaion lan baten aurrean gaudela pentsatzera bultzatzen gaitu, egileak berak dioenez “taula baten gainean oso ondo funtzionatuko luke”.

Oporretan daudelarik, atso-agure jubilatu talde baten itsasontzia hondoratu egingo da. Hiru egun noraezean ibili ostean uharte jendegabetu batera iritsiko dira, eta bertatik ihes egin nahian talde antolakuntza planetan dabiltzala, pertsonaien ezintasuna eta ezjakintasuna areagotuko duten galdera bidezko hausnarketetan murgilduko dira: Non gaude? Zer gara? Nondik gatoz? Zer da musu bat? Zer gara itsasoarentzat?…

Hala ere, edo-salbatzen-gara-edo-ez-gara-salbatzen (63. orrialdean) aukera besterik ez duen muturreko egoeran, linazasorotar liratekeen ironia zein umorea bezalako osagaiek lagunduta, galdera existentzialak planteatzeko eremu erabat surrealista topatzen dugu, ezin zelebreago diren pertsonaien eskutik sortua: sasimediku txoriburu bat; filosofo burugabe bat; apaiz bat meza-liburu eta guzti; herren bat, zuria edo urdina den ez dakigun marrazo baten bazka izandakoa, minik ematen ez dion hanka bat falta duena; ehun eta hamasei urteko agure bat; Jason izandako baina bizi berrian Justino izeneko belomarezale txoro bat… eta abar. Hauen eta beste askoren arteko elkarrizketen abiapuntuak logikoa ematen duen arren, inkomunikazioa eta aldrebeskeria da nagusi, pertsonaia bakoitzak bere zoroa bizi baitu. Salbatuak nahi izatearen intentzioa, sekula aurrera eramaten ez den zerbait bilakatzen da, inoiz materializatzen ez den itxaronaldi absurdua bezala, Becketten En attendant Godot (1952) gogora ekartzearren. Becketten lanean, Godot izeneko izakiarenganako itxaronaldiak justifikatzen du beste bi gizakumeen existentzia. Hemen berriz, Linazasorok dioenez, “90 urtetik gora, 100 urtetik gora bizi eta gero, bizitzan zer leku duten galdetzen dute pertsonaiek”.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak