« Maite nuen | Mario Onaindiaz »
Musika airean / Karmele Jaio / Elkar, 2009
Iragan itxia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2010-02-05
Literaturaren begia noranahi zabaltzen da, eta harrapatutako espazioa bere egiten du, konkistatzaile ausarta baita. Bada literatura handia, pasio arranditsuak dakartzana; eta bada literatura txikia, itxuraz bederen, sentimendu apalez ari dena. Lehenari buruzko adibideak ugariak dira eta jakinekoak. Bigarrenari buruzkoak urriagoak dira, eguneroko bizimodua jotzen baitute seguruago halakoek, egunerokotasunetik kanpo dagoen mundu liluragarria baino. Natalia Ginzburg dela esango nuke literatura klase horren adibide. Memoria eta sentimendua ekartzen ditu testuetara.
Emakumeen historia bat da Karmele Jaiok idatzi duena. Mundu itxi eta mugatua, oroitzapenek lerrokatua, erakusten digu, oroitzapenak, batzuetan aise eta besteetan nekez, dabiltzan lurralde iraganekoa. Eleberriko emakumeek uko egin diote denboran aurrera jotzeari, alegia bizitzeari, eta iraganeko mundu irudikatuan gorde dira. Hango espazio moldakaitz horretan, ez baitago iragana ongi zehazterik, bizi dira, eta ez dute irten nahi. Lehen pertsona da ahots nagusia, oroitzen duen lehen pertsona, esanez bezala “oroitzen dudan bitartean banaiz”. Eta oroitzen dena, egunerokoa izanagatik, gehiago da komikoa tragikoa baino, baina tragedia gertatzen da bizitzan barrerako tarterik uzten ez denean. Gaizki ulertu bat dago funtsean; baina gaizki ulertua ongi ulertzen ez aritzeko saioa ere bai, norberarengandik kanpo ateratzea baita besteen joera ulertzen saiatzea. Dena dela, esan behar giroak eta berari darion atmosferak altxatzen dutela eleberria eguneroko arrunkeriatik.
Azkenik, barkamena; eta hori da gutxien gustatu zaidana. Izan ere, barkamena eskatzeak, lasaigarria bada ere, ez du bestearen jokaera ulertzen laguntzen.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi