« Mingostasuna ardatz | Bost hitzaldi krimenari eta histeriari buruz »
Telebista antenetan atsedena hartzen dute txoriek / Fertxu Izquierdo / Alberdania, 2009
Hiria pertsonifikatua Igor Estankona / Argia, 2009-12-27
Bilbo Hiria Nazioarteko I. Poesia Lehiaketako —ba al dago poesia lehiaketa Nazionalik Euskal Herrian?— liburu saritua da Alberdaniak argitaratu duen Telebista antenetan atsedena hartzen dute txoriek, proposamen berezia baina ibilbide laburrekoa, nahiz eta detaile interesgarriak, eduki, badituen.
Interesgarria da, esate baterako, dena momentu berean gertatzearena: “…ohartu naizenean erakusleihoaren / beste aldean dagoena ni naizela”. Behako desberdina eman dio Fertxu Izquierdok hiriari, erdigunerik gabeko unibertso horri, batzuetan teilatuetan pausatuz, beste batzuetan kalean, beste batzuetan eraikinen barruan. Hiriak egun hartu duen forma (antzekoa Ziburuk zein Bilbok) hari itxuraz moztuena da. Elipsia, zerrendatzea, sintaxirik eza, zatitu bako lerroak, errepikapena… darabiltza idazleak hiriaren —eta are, bizitza modernoaren— paradoxak azaltzeko. Hiria bera da liburu honen akzioa: “Euriak margotu gintuen zoruan / eta beste hiri bat izan ginen”.
Egunerokotasunak opatzen dizkigun material itxuraz hutsalekin eraiki du txantrearrak mosaiko bat. Pieza bakoitza baino harago osotasun urbano bat dago, soziologia pertsonal batekin nahastua. Hitzezko paisaia geldoa eta sakona da, gizaki modernoaren abiadura biziegiarekin kontrastean. Urretxindorra zatiko poema askok —eta, orokorrean, maitasun poema finek— lortzen dute, uneka, hiriaren argiek eta poetaren adimenak bat egitea, desleku erraldoian poesia intimoaren miraria txertatzea.
Hiriak dakarren aldaketa kulturalak, finean, ez du poesia desegin. Horren testigu dira azken ataleko poema atenporal, espazio bako eta klasikoak. Baina liburuaren eite nagusia beste hori da; txoria antenan pausatua, bozinen hotsen gainetik dakusana bizitza batzuetan absurdu bat pasatzen: “…eta leihoek zabaltzen dituzten munduetan / interesgarriagoak dira beti besteen bizitzak”.
Aukera erretoriko zilegiak dira, duda barik, zatiketa, gauzak zerrendatzea, planoak kontrajartzea, halako kaos ordenatu bat sortzea ispilu hautsi baten antzekoa… baina azken emaitza nahasgarria da arean. Konbultsioa da nagusi, eta poemek ez dute batasunik. Eta hori berori ere ez litzateke txarra idazleak zatien ilusioa sortuko balu, baina finean lortzen dena gehiegizko dispertsioa da.
Monogamoak
Iñigo Astiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro