« Arrasto baten testigantza | Neoizko iluntasunean »
Musika airean / Karmele Jaio / Elkar, 2009
Mingostasuna ardatz Javier Rojo / El Correo, 2009-12-26
Zahartzaroan dagoen emakume bat leihotik begira dago. Eta leihotik begiratzen duen bitartean, kanpoko bizitza pasatzen ikusten du eta oroitzapenetan murgiltzen da. Halako egoera bat aurkezten zaigu Musika airean izenburuarekin argitaratu den Karmele Jaioren nobela berri honetan. Karmele Jaio idazle trebea da bizipen bereziak dituzten belaunaldi bateko emakumeen bizitzak kontatzeko, ez baitu inolako oztoporik bizitzan asko sufritzea tokatu zaien emakume horien sentimenduak eta pentsamenduak islatzeko orduan; hori bai, egoera pixka bat sinplifikatuta. Nobela honetako protagonista, adibidez, bizitzaren azken aldean dago, eta, atzera begiratzen duenean, tristeziaz beteriko mundu gris bat agertzen zaigu.
Mundu horrek mingostasuna zuen ardatz eta eginbeharren eta, plazeraren artean hautatu behar zelarik, beti edozein hedonismo-mota alde batera utzi behar izaten zen. Guztiarekin haserre bizi da protagonista, eta semeak emakumeari lagun egiteko Hego Amerikako neska bat kontratatzen duenean, talka gertatzen da guztiz desberdinak diruditen bi jarreraren artean, emakumearen tristeziari eta isiltasunari Hego Amerikako neskaren alaitasuna eta zarata kontrajartzen baitzaizkie. Lehenengo momentutik, idazleak pertsonaiak elkarrengandik bereizten dituzten ezaugarriak oso nabarmenak izan daitezen nahi du, baina hori bakarrik lortzen da ezaugarri horiek exageratu egiten badira, eta batzuetan topiko samarrak gerta daitezke.
Testuan bi atal mota batzen dira. Alde batetik, emakume protagonistak lehenengo pertsonan ia-ia aitorpena bezala bere bizitzaren berri emateko kontatzen dituenak agertzen dira. Bestetik, horren osagarri moduan, eta askotan emakumeak kontatzen duenari kontrapuntua jartzen diotelarik, elkarrizketa zatiak eta beste pertsonaia batzuengan zentratuta kontatzen diren gertakariak ere agertzen zaizkigu. Aitorpen honetan emakumeak sekretu bat gordetzen duela azaltzen zaigu: bere gaztaroko adiskide batekin haserretzeko benetako arrazoia. Eta misterio hau ahal den neurrian liburuaren bukaeraraino gorde dadin, idazlearen eskua nabari daiteke pertsonaiaren narrazioan erdi ezkutuka sartzen, protagonistak eman behar zuen informazioa kontrolatzen.
Galtzear dagoen pertsonaia batzuen mundu-ikuskera aurkezten zaigu nobela honetan, eta liburua interesgarria dela esan behar da, zenbaitetan, nire ustez, behar baino eskematikoa bada ere.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez