susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Tabernako ikertzaileak | Afganistan »

Mila ezker / Garbiñe Ubeda / Susa, 2009

Ezkerkadak Mikel Ayerbe / Berria, 2009-09-20

Duela gutxi, lagun bat urduri zebilen, bolante aurrean autoeskolako praktikak egiten hasi behar eta eskuina eta ezkerra bereizteko zailtasunak zituelako. Lasai egoteko esan nion, zein eskurekin idazten duen, horixe dela eskuina erantzunez. Oraindik irakurri gabe nuen Mila ezker, Garbiñe Ubedak plazaratu duen saiakera liburua. Liburua irakurria izan banu bestelakoa izango zelako erantzuna eta lagunari aurrena zein eskurekin idazten duen galdetuko niolako (eta bere erantzunaren araberakoa izango zelako nirea ere).

Izan ere, ezkertasuna oinarri hartuz kirola, musika, matematika, filosofia, neurologia, fisika eta beste hainbat gai hizpide dituen liburua da Mila ezker. Hamabost artikulu laburretan eta soilik 85 orrialdeko liburuan, ezkerra izatearen nolakotasuna agerian jarri eta eskuinek eskuinentzako egokituriko munduan ezkertasunak duen lekuaz gogoeta egiten du Ubedak. Inolaz ere ez du egin nahi izan ezkerrentzako auto-laguntzako liburua, nahiz eta ezkerra denak edo ezkertasunerako joeraren bat duenak (ez baita ahaztu behar ezkerren artean ere joera bat baino gehiago daudela) gertuagotik jarraituko dien bertan esaten direnei. Bestalde, eskuina denak aukera aparta du berea ez den bestelakotasunaz jabetu eta aldi berean bestelakotasun horren atzean egon daitezkeen hainbat gogoetaren gaineko ikuspuntua aberasteko.

Liburuko artikuluetan denetik aurki daiteke, bai gaien aldetik baita haiek jorratzeko moduagatik ere. Ezker izatearen inguruko kontu ezagunenetatik hasi eta gai sakon eta konplexuenetaraino. Artikulu bakoitzean agertuko diren izen propioak ere askotxo dira, mota eta kolore guztietakoak horiek ere (gutxi batzuk aipatzearren, Martina Navratilova, Jimi Hendrix, Ned Flanders, Julian Ajuriagerra, Atahualpa Yupanqui, Ralf König, Julian Retegi…), adibide jakinen bidez gertaera zehatzak plazaratuz.

Bestetik, Ubedak aukeraketa argia egiten du, ezkertasunaren gaia unibertsalki aztertzeaz gain, euskal esparruko zenbait gai eta kasu hizpidera ekartzeko ere. Eta zenbaitetan, artikuluaren gaiak (ikus Ergonomiaz) edo nondik norakoek (Zurrunbilo engainariak kasu) harritu egingo dute irakurlea eta hausnarketa bat baino gehiago egitera bultzatu.

Esan bezala, artikulu guztietan ezkertasuna edo albotasunerako joera agerian (eta zenbaitetan lerro artean) bildu eta prisma anitzetatik landuz, gai horren inguruan idazleak bere nahierara eginiko bilketa, neurri batean, entziklopediko gisa ere irakur daiteke Mila ezker. Eta, hain zuzen, nago alderdi horretatik sor daitezkeela liburuaren gaineko hainbat kezka. Baina niri, gaien aukeraketak berak baino —demagun ezker politikak edo ezkertiar izateak liburuan duen trataera murritza—, zenbait gairen trataerek eragin didate uzkurdura, sarritan hainbat testu pasarte edo artikulu zati (Paritatearen amiltzea edo Euskal espazioaz atalak, adibidez) trinkoegiak egin zaizkidalako. Jakin badakit uzkurdura horren eragile nagusia gai jakin batzuen inguruko nire ezjakintasuna edo nire ulermen zailtasuna dela, baina batzuetan oso gai konplexuak (niretzat behintzat) oso lerro eta pasarte laburretan lantzeak ez dit askorik lagundu. Egia da egileak azalpen korapilatsuak argitzeko ahalegin nabaria egin duela liburu osoan zehar, oin-ohar ugariren edo bestelako baliabideen bidez, eta, zorionez, trabatuta gelditu naizen pasarteak esku bakarrarekin kontatzeko modukoak izan direla.

Edonola ere, liburu motz eta artikulu laburrak izanagatik, Mila ezker astia eskatzen duen liburua dela esango nuke, jarraian baino gehiago tarteka artikulu bat edo beste irakurri eta gogoeta egiteko aproposa.