kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Mila ezker / Garbiñe Ubeda / Susa, 2009

Ezkerkadak Mikel Ayerbe / Berria, 2009-09-20

Duela gutxi, lagun bat urduri zebilen, bolante aurrean autoeskolako praktikak egiten hasi behar eta eskuina eta ezkerra bereizteko zailtasunak zituelako. Lasai egoteko esan nion, zein eskurekin idazten duen, horixe dela eskuina erantzunez. Oraindik irakurri gabe nuen Mila ezker, Garbiñe Ubedak plazaratu duen saiakera liburua. Liburua irakurria izan banu bestelakoa izango zelako erantzuna eta lagunari aurrena zein eskurekin idazten duen galdetuko niolako (eta bere erantzunaren araberakoa izango zelako nirea ere).

Izan ere, ezkertasuna oinarri hartuz kirola, musika, matematika, filosofia, neurologia, fisika eta beste hainbat gai hizpide dituen liburua da Mila ezker. Hamabost artikulu laburretan eta soilik 85 orrialdeko liburuan, ezkerra izatearen nolakotasuna agerian jarri eta eskuinek eskuinentzako egokituriko munduan ezkertasunak duen lekuaz gogoeta egiten du Ubedak. Inolaz ere ez du egin nahi izan ezkerrentzako auto-laguntzako liburua, nahiz eta ezkerra denak edo ezkertasunerako joeraren bat duenak (ez baita ahaztu behar ezkerren artean ere joera bat baino gehiago daudela) gertuagotik jarraituko dien bertan esaten direnei. Bestalde, eskuina denak aukera aparta du berea ez den bestelakotasunaz jabetu eta aldi berean bestelakotasun horren atzean egon daitezkeen hainbat gogoetaren gaineko ikuspuntua aberasteko.

Liburuko artikuluetan denetik aurki daiteke, bai gaien aldetik baita haiek jorratzeko moduagatik ere. Ezker izatearen inguruko kontu ezagunenetatik hasi eta gai sakon eta konplexuenetaraino. Artikulu bakoitzean agertuko diren izen propioak ere askotxo dira, mota eta kolore guztietakoak horiek ere (gutxi batzuk aipatzearren, Martina Navratilova, Jimi Hendrix, Ned Flanders, Julian Ajuriagerra, Atahualpa Yupanqui, Ralf König, Julian Retegi…), adibide jakinen bidez gertaera zehatzak plazaratuz.

Bestetik, Ubedak aukeraketa argia egiten du, ezkertasunaren gaia unibertsalki aztertzeaz gain, euskal esparruko zenbait gai eta kasu hizpidera ekartzeko ere. Eta zenbaitetan, artikuluaren gaiak (ikus Ergonomiaz) edo nondik norakoek (Zurrunbilo engainariak kasu) harritu egingo dute irakurlea eta hausnarketa bat baino gehiago egitera bultzatu.

Esan bezala, artikulu guztietan ezkertasuna edo albotasunerako joera agerian (eta zenbaitetan lerro artean) bildu eta prisma anitzetatik landuz, gai horren inguruan idazleak bere nahierara eginiko bilketa, neurri batean, entziklopediko gisa ere irakur daiteke Mila ezker. Eta, hain zuzen, nago alderdi horretatik sor daitezkeela liburuaren gaineko hainbat kezka. Baina niri, gaien aukeraketak berak baino —demagun ezker politikak edo ezkertiar izateak liburuan duen trataera murritza—, zenbait gairen trataerek eragin didate uzkurdura, sarritan hainbat testu pasarte edo artikulu zati (Paritatearen amiltzea edo Euskal espazioaz atalak, adibidez) trinkoegiak egin zaizkidalako. Jakin badakit uzkurdura horren eragile nagusia gai jakin batzuen inguruko nire ezjakintasuna edo nire ulermen zailtasuna dela, baina batzuetan oso gai konplexuak (niretzat behintzat) oso lerro eta pasarte laburretan lantzeak ez dit askorik lagundu. Egia da egileak azalpen korapilatsuak argitzeko ahalegin nabaria egin duela liburu osoan zehar, oin-ohar ugariren edo bestelako baliabideen bidez, eta, zorionez, trabatuta gelditu naizen pasarteak esku bakarrarekin kontatzeko modukoak izan direla.

Edonola ere, liburu motz eta artikulu laburrak izanagatik, Mila ezker astia eskatzen duen liburua dela esango nuke, jarraian baino gehiago tarteka artikulu bat edo beste irakurri eta gogoeta egiteko aproposa.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak