« Oroimena biziaraztea ahanzturako aringarria ote | Belazea sutan, azukrea lautadetan »

Ez obeditu inori / Mikel Peruarena / Susa, 2009

Konspiratzaileen bilera Javier Rojo / El Correo, 2009-08-01

Antza denez egile ezezagunaren testu batetik aterata dago Mikel Peruarenaren nobela honen izenburua, Ez obeditu inori, ez ironiarik gabe anarkista ingenuo batzuen aldarria eta lema izan litekeena. Istorioa Donostian kokatuta dago XIX. mendearen azken urteetan. Moldiztegi batean (Baroja moldiztegia, hain zuzen) bat egiten dute hiru pertsonaiak: Sotero Mujika, narratzailearen papera egiten duena eta Kuban beso bat galdu zuena; Emile frantsesa, Pariseko Komuna ezagutu zuena, eta izena errazteko Emilio deitzen diotena; eta Alberto, ikasle aberaskumea. Moldiztegian eta taberna batean egiten dituzten bileretan hiru pertsonaiok konspirazioan hasten dira, Angiolilloren suak bultzatuta, Espainiako monarkiaren kontra. Konspiratzaileak dira, baina egia esan, ez dirudite oso trebeak beren ekintzak aurrera eramateko, alde handia baitago mahai gaineko konspirazio batetik benetako ekintza batera. Tirabira horietan, bakoitzaren nortasuna azaleratzen da poliki-poliki. Alberto ikasleak Sotero leziatu nahi du, analfabeto besobakarra letradun bihurtzeko, eginahala nahiko alferrikakoa bada ere. Emilio Pariseko Komunean eskarmentua hartutako gizona da, eta eskarmentu hori baliaturik, ekintza zuzenera pasatzeko gogoa du, gauza horietarako zaharregia bada ere. Sotero… gizajo bat baino ez dela dirudi, azken finean, besteek nahi dutena egitera behartuta sentitzen baitu bere burua. Jakina, halako erdipurdiko konspiratzaileekin nekez eraman liteke aurrera ekintza serio bat eta, egia esan, nobela guztiak ironiaren bideetatik abiatzeko prestatuta dagoela ematen du. Idazleak, ordea, idealismoan jarri du arreta. Idealismoak bultzatzen baititu pertsonaiok erreginaren eta erregegaiaren kontrako atentatu bat prestatzera, eta prestaketa horiek bakoitza jarriko dute bere lekuan. Nahi gabe ere, intelektualen eta ekintzagileen arteko tirabira izango balitz bezala aurkezten da istorioa, eta euskal populismoan ohikoa denez, intelektualak ez dira oso ondo geratzen. Bestaldetik, idazleak modu berezi bat hautatu du gauzak kontatzeko, zeren behin eta berriro bueltatzen baita gertakari berberetara ikuspuntu desberdinak eskainiz, halako moldez non batzuetan irakurleak ez baitaki gertakari bakarraren aurrean ote dagoen. Eta bukatzeko, hitz batzuk izenburuari buruz: Ez obeditu inori bezalako inperatibo bat kontraesana baino ez zait iruditu anarkista batzuen istorio batean.