« Bila | Kafea ala txokolatea? »
Arbola naiz, eta zuhaitza / Josetxo Azkona / Alberdania, 2009
Poetaren egia Javier Rojo / El Correo, 2009-07-18
Josetxo Azkonak poema liburu bat argitaratu berri du Arbola naiz, eta zuhaitza izenburua duena. Liburuak zati oso markatuak ditu, eta poemen formari begira denek antzeko ezaugarriak badituzte ere, gaiari begira liburua banatuta dagoen zatiek erakusten dituzte idazlearen pentsamenduak interesgunetzat dauzkan oinarrizko puntuak. Hasierako poemak, liburuaren izenburuarekin lotuta agertzen dira, eta arbola eta zuhaitzaren arteko desberdintasunean oinarrituta, azpimarratzen da zibilizazioak eta naturalezak gizakien bizitzan duten garrantzia. Hurrengo poemetan maitasunaren gaia agertzen zaigu, maitasuna gizakien jokabidean bultzagarri garrantzitsuenetako bat baita. Baina maitasunak bere ifrentzua duelarik, gorrotoak har ditzakeen forma desberdinak ere azaltzen dira hirugarren ataleko poemetan. Honelako paralelismo bat eusten dio hurrengo bi zatietan: laugarrenean bizitzaz aritzen da, heriotzaz bosgarrenean, biek elkar osatzen baitute, ezin baita bata ulertu beste kontuan hartu gabe. Bukatzeko, azken atalean utopiaz ari da. Azken atal horretan ematen du idazleak utopiaren batean sinetsi nahi duela, oso argi geratzen ez bada ere zein den bere sinesmenari forma ematen dion utopia. Esan daiteke liburuak ibilbide oso bat eskaintzen diola irakurleari giza kondizioaz, eta ibilbide horretan ziur aski aurkitu behar genuke idazleak eraiki nahi lukeen sinesmena. Ondo uler bedi: liburu honetako poemak ez dira erlijiosoak, bizitza bere, bere kontraesan eta guzti, erlijioa ez bada.
Gizakien bizitzan alderdi asko daude, eta batzuetan alderdi horiek ez dira oso ondo egokitzen bata bestearekin. Orainaldian bizitzea, orainaldia gozatzea, aldarrikatu nahi lukeela dirudi, baina paradoxa moduan idazleak berak planteatzen du hori ezinezkoa dela orainaldi krudela jasaten duten pertsonentzat. Beste alde batetik, ezinezkoa da ez aipatzea gure artean hain ohikoa den jarrera antimodernoa, liburu honetan horrelako adibideren bat ere aurkitu baitezakegu.
Poemak, bestalde, ia hitzaldiak edo predikuak izango balira bezala antolatuta daude, alegoria moduan askotan. Egia esan, batzuetan arranditsu xamarra iruditu zait liburuan kontatzen dena. Idazleak besteekin konpartitu nahi duen egia baten berri izango balu bezala. Ezein jainkoarengan sinesten ez duela irudikatu nahi badu ere, azken finean poeta zerbaiten profeta da.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo