« Bila | Kafea ala txokolatea? »
Arbola naiz, eta zuhaitza / Josetxo Azkona / Alberdania, 2009
Poetaren egia Javier Rojo / El Correo, 2009-07-18
Josetxo Azkonak poema liburu bat argitaratu berri du Arbola naiz, eta zuhaitza izenburua duena. Liburuak zati oso markatuak ditu, eta poemen formari begira denek antzeko ezaugarriak badituzte ere, gaiari begira liburua banatuta dagoen zatiek erakusten dituzte idazlearen pentsamenduak interesgunetzat dauzkan oinarrizko puntuak. Hasierako poemak, liburuaren izenburuarekin lotuta agertzen dira, eta arbola eta zuhaitzaren arteko desberdintasunean oinarrituta, azpimarratzen da zibilizazioak eta naturalezak gizakien bizitzan duten garrantzia. Hurrengo poemetan maitasunaren gaia agertzen zaigu, maitasuna gizakien jokabidean bultzagarri garrantzitsuenetako bat baita. Baina maitasunak bere ifrentzua duelarik, gorrotoak har ditzakeen forma desberdinak ere azaltzen dira hirugarren ataleko poemetan. Honelako paralelismo bat eusten dio hurrengo bi zatietan: laugarrenean bizitzaz aritzen da, heriotzaz bosgarrenean, biek elkar osatzen baitute, ezin baita bata ulertu beste kontuan hartu gabe. Bukatzeko, azken atalean utopiaz ari da. Azken atal horretan ematen du idazleak utopiaren batean sinetsi nahi duela, oso argi geratzen ez bada ere zein den bere sinesmenari forma ematen dion utopia. Esan daiteke liburuak ibilbide oso bat eskaintzen diola irakurleari giza kondizioaz, eta ibilbide horretan ziur aski aurkitu behar genuke idazleak eraiki nahi lukeen sinesmena. Ondo uler bedi: liburu honetako poemak ez dira erlijiosoak, bizitza bere, bere kontraesan eta guzti, erlijioa ez bada.
Gizakien bizitzan alderdi asko daude, eta batzuetan alderdi horiek ez dira oso ondo egokitzen bata bestearekin. Orainaldian bizitzea, orainaldia gozatzea, aldarrikatu nahi lukeela dirudi, baina paradoxa moduan idazleak berak planteatzen du hori ezinezkoa dela orainaldi krudela jasaten duten pertsonentzat. Beste alde batetik, ezinezkoa da ez aipatzea gure artean hain ohikoa den jarrera antimodernoa, liburu honetan horrelako adibideren bat ere aurkitu baitezakegu.
Poemak, bestalde, ia hitzaldiak edo predikuak izango balira bezala antolatuta daude, alegoria moduan askotan. Egia esan, batzuetan arranditsu xamarra iruditu zait liburuan kontatzen dena. Idazleak besteekin konpartitu nahi duen egia baten berri izango balu bezala. Ezein jainkoarengan sinesten ez duela irudikatu nahi badu ere, azken finean poeta zerbaiten profeta da.
Baden verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Mikel Asurmendi
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi