susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ez da posible | Errautsak bidelagun »

Istripuak / Agustin Arrieta Urtizberea / Alberdania, 2008

Begiradak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-01-16

Liburua zabaldu (ahal bada hasieratik, ohitura den bezala) eta letrei begia ematen dienak hiri-paisaiarekin egingo du topo. Paper-fabrika, ibaia, errepidea, espaloia, etxeak, plaza…, bestelako eraikinen artean. Hiria txikia izango da, baína hala ere hiri handiaren ezaugarri gehíenak dítu: ísolamendua, bakardadea eta errutina. Beharbada, Baudelaireren garaira itzuli beharko genuke, gurea ulertu ahal izateko. Hark, bere soslaizko begiradaz, bere pausu txiki eta geldiezinez irabazi baitzuen hiria. Baudelairek begiradaren poetika garatu zuen, hiriko bizimoduari aplikatuz. Mende batzuk lehenago Descartesek errealitatea atzemateko metodoa sortu zuen, begian oinarriturik. Begirada, bestelako zentzumenen artean, nagusi bihurtu zen. Esan daiteke, harrez gero, ikusten dugunak ematen digula errealitatearen neurria. Begirada da Agustín Arrieta Urtizberearen ipuin hauetan zehar badabilen zentzumena. Begíak híriko alderdiak ibiltzen ditu, autobusetan pausatzen da igogailuetan galtzen, kalez kale pasatzen, eraikin handietan atertzen. Horregatik, begiaren indarraren indarraz, narratzailea lekuko ere bada, lekuko aparta eta ziurra. Hala ere, nekez esan dezakegu ipuinak deskriptiboak direnik, ez behintzat erabat deskriptiboak. Begiak errealitatea irekitzen du, sikario baten labanak bezala, eta erdibiturik uzten. Begiak bere errealitatea du eraikitzen, sentimenduen eta sentsazioen mundutik urrunduz doana, egiara hurbildu nahiari Ipuin hotzak dira, begirada ere hotza baita, errealitatea bezain.