kritiken hemeroteka

8.577 kritika

« | »

Iragaitzaz --ilunbistan-- / Pello Lizarralde / Erein, 2008

Eleberri perfektua Javier Rojo / El Correo, 2008-09-20

Pello Lizarraldek euskal literaturan oso toki berezia merezi duela uste dut. Bere ibilbidea interesgarrienetako bat da, eta, lau bost urtean behin, narrazio-liburu bitxi bat eskaintzen die euskal irakurleei. Kasu honetan Iragaitzaz —ilunbistan— izenburua duen nobelaren txanda izan da. Idazle honen literaturak oso markatuak eta bere-bereak diren ezaugarri eta oinarri batzuk dauzka. Presentean, lehenaldirik eta geroaldirik gabe, harrapatuta dagoen pertsonaia batek, kasu honetan kamioilari batek, bidaia bat egin behar du, bidaia arrunta, kamioilari bati dagokion lan-bidaia normala alegia. Argumentu txiki honekin Lizarralde oso estetika pertsonalean oinarritutako literatur lan miresgarria eraikitzeko gai da. Protagonistak, Martinek, kamioia daraman bitartean ikusiko du nola elurra ari duen zeharkatu behar duen paisaiaren gainean. Idazleak sentsazioei ematen die garrantzi osoa, zer entzuten den, zer ikusten den kontatzen baitu xehetasun guztiekin. Bitartean, pertsonaiek ia ez dute elkarrekin hitz egiten.

Idazleak, bestalde, uko egiten dio pertsonaiek pentsatzen dutenaz ezer kontatzeari, pertsonaien iraganaz ezer azaltzeari. Gauzak honela, gertakariak, guztiz arruntak edo egunerokoak badira ere, arroztasun berezi batez horniturik agertuko zaizkigu, ia misterioz beterik egongo balira bezala. Elkarrizketa apur horiek eta gertakari arrunten kontaera zehatz horrek osatzen duten mosaikoa bete beharko du irakurleak, gertakarien eta hitzen atzean zentzuren bat dagoela sinistu nahi baitu. Pello Lizarralde maisua da honelako giro arrotzak eraikitzen, eta ezaugarri honi gaineratu behar zaio erabiltzen duen literatur hizkuntza: uste dut euskal literaturan ez dagoela hainbeste zehaztasunez idazteko gaitasuna duen beste idazlerik. Izan ere, bere liburuak arte-lanak dira eta horrelaxe hartu behar ditu irakurleak. Lizarraldek ez du idazten denbora pasako istorio bat kontatzeko edota euskal literaturaren merkatu berezian salmenta izugarriak izateko. Irakurlearen aldetik jarrera berezia eskatzen duen literatur lana da berea. Bestalde, planteamendu estetiko zehatz horietan bermatuta, idazleak giza existentziaren metafora ere eskaintzen du bere liburuan, pertsonaiaren bidaian (epikarik gabeko bidaia, bakardadean egindako bidaia) islaturik ikus baitezakegu gizakiaren bizitza.

Pello Lizarraldek bere printzipioetatik inoiz aldentzen ez den liburu perfektua egin du.

Azken kritikak

Aizkorak eta gutunak
Edorta Jimenez

Asier Urkiza

0 negatiboa
Arantzazu Lizartza Saizar

Nagore Fernandez

Akabo
Laura Mintegi

Aiora Sampedro

Espainolak eta euskaldunak
Joxe Azurmendi

Mikel Asurmendi

Lakioa
Josu Goikoetxea

Irati Majuelo

Poesia guztia
Safo

Aritz Galarraga

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Maddi Galdos Areta

Amorante frantsesa
Miren Agur Meabe

Hasier Rekondo

Akabo
Laura Mintegi

Jon Jimenez

Akabo
Laura Mintegi

Asier Urkiza

Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya

Nagore Fernandez

Beste zerbait
Danele Sarriugarte

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Kuntzak eta kerak
Sara Uribe-Etxeberria

Jon Martin-Etxebeste

Hitzetik ortzira
Ana Urkiza

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko urria

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

Hedabideak