kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Euskal literaturaren historia / Iñaki Aldekoa (Jon Muñoz) / Erein, 2008

Euskal literaturaren historia Patxi Sarriegi / Deia, 2008-09-09

2004an Iñaki Aldekoak gazteleraz idatzitako Euskal Literaturaren Historia euskaraz argitaratu berri du Ereinek. Lan paregabea, areago, aurrepausu nabarmena, kontuan hartzen badugu orain arte horrelako Historia liburuak erdaraz baizik ezin genituela aurkitu. Hau da, Euskal Literaturaren Historia, behingoz, euskaraz irakurtzeko aukera azkenean!

Euskal literaturaren altxorrean urrezko bitxia, hain zuzen, euskaraz gain jorratua dagoen moduagatik ere. Zalantza izpirik ez, Aldekoaren lanak literatura ezagutzak zabaltzen lagunduko duen liburua da, euskaraz, euskal literaturaz. Garaiak diakronikoki ordenatuta datoz, eta horretarako autoreak garaian garaiko azterketa zehatza burutu du bertan 21 ataletan zehar, zein baino zein erakargarri eta interesgarriagoa, beren laburrean ere, liburuak eskatzen zuenez.

Esaterako, ahozko tradiziozko literatura, Humanismo eta Berpizkundea (Etxepare, Lazarraga, Oihenart), Erreforma eta Kontra erreforma (Leizarraga, Axular, Tartas…), XVIII. mendea eta Erregimen Zaharraren krisia (Larramendi, Mogel…), Euskal Herriaren modernizazioa (foruzaletasuna, industrializazioa eta nazionalismoa), ikerketa filologikoen loraldia (Sabino Arana, Resurreccion Maria de Azkue eta Julio Urquijo), kostunbrismoa eta eleberria (Domingo Agirre, Etxeita, Barbier), Errepublika garaiko olerkari belaunaldia (Aitzol, Lauaxeta, Lizardi eta Orixe), euskal literatura frankismopean eta erbestean (Koldo Mitxelena, Martin Ugalde…), modernotasuna poesian (Mirande, Aresti) eta eleberrigintzan (Txillardegi, Saizarbitoria), trantsizioa, abangoardia (Izagirre, Atxaga) edota gaur egungo autoreetaraino (Irigoien, Lertxundi, Aristi…).

Atal mamitsuak dena eta horien osagarri liburu bukaeran datorren bibliografia oparoa, literaturzaleak atal konkreturen batean sakondu nahi izanez gero nora jo eduki dezan. Azken batean, gaiak anitzak izanik, garaiak bezala, bilketa lan bikaina eskaintzen du autoreak garai bakoitzeko literatur mugimendu eta idazle ezagunei buruz. Ikerlari gazteek izango dute nora jo, non arakatu. Azalpen laburrak ederki landuak aurkituko ditu, ohiko autore ezagunez gain hain ezagunak ez diren beste askoren ondoan, literaturzalearen jakinmina asetuko dutenak.

Egilearen apustua literatur edukiak zabaldu eta gizarteratzea da; euskal literaturan, esate baterako, gaur egungo narratibaren aldeko balantza izan al da ohikoa historian zehar ere? Poesia egun nork argitaratzen du? Zeintzuk izan ziren euskal literatur lanen estreinako pausuak?

Informazio ugaria, zer ikasia franko… bazen garaia, euskal literaturaren altxorra euskaraz ezagutu eta arakatzeko aukera izan genezan. Jon Muñozek egindako itzulpen lan bikainari esker, hizkuntza ez da aitzakia. Azken batean, Aldekoa egileak dioenez, geurea bezalako kulturak eta literaturak txokokeriatik alde egin dezan beharrezkoak dira horrelako lanak. Gazte nahiz helduak, literatur euskaltzaleak zinez eskertuko duen aukera.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak