kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Mandatariaren gerra / Jose Inazio Basterretxea / Elkar, 2008

Gerrako kontu txikiak Lorea Amilibia / Deia, 2008-04-22

Espainiako Gerra Zibila.1938ko ekainean. Errepublikak galdua du Ebroko bataila. Pirineo Zentralean errepublikako gudarosteek gogor eusten diote frankisten erasoari. Gudalekua: Bielsa, Plan, Gistau… euskal mendizaleek aski ezagunak dituzten tokiak. Frankistek bakartuta utzi zuten errepublikaren aldeko gudaroste bat Huescako Cinca ibarraren goi arroan, Bielsako poltsa delakoan. Soldadu gorriek Frantziako mugan bizkarturik egin zuten borroka, Antonio Beltrán, El Esquinazau buruzagiaren aginduetara. Negrín gobernuburu espainiarra Bielsara azaldu zen, beste politikari batzuekin, batailaren gorrienean, tropei adorea ematera edo. Eta handik egun gutxitara faxistak erasoaldi gogorra jo, eta Frantziara uxatu zituen errepublikarrak. Frantziarekiko mugan gaudelarik, aipatzekoa da mugalarien lana. Honaino datu historikoak. Historia handia. Historia handiek, ordea, historia txiki asko dituzte bere baitan, harrigarriak eta sinestezinak horietako asko. Jose Inazio Basterretxeak, Thomas Hobbes-en zita baten bidez, gogorarazten digu: “Ez da ezer injusturik gerrako egoera naturalean, zeren nozio horrek ez baitu lekurik han”.

Esandako egoera horretan, isilpeko mandatari bat, IM letrez identifikatzen dena liburuan, Hendaiatik Bielsara abiatzen da, diruz betetako poltsa batekin, eginkizun ezkutu bat duela.

Gertaera jazo zirenetik hogei urtera kazetari mexikar batek idatzitako erreportaje-sorta batek osatzen du eleberria. Tartean, espioitzako giro ilunak, ideal politikoak, diru-interesak, beti baitago gerra negozio bikainak egiteko garaia dela uste duenik, eta nola ez, maitasun historia bat. Dena giro tragiko ilun batean nahasturik. Jose Inazio Basterretxeak erritmo bizia eman dio tramari, elipsiaz baliatuz, narrazioaren denbora saltoka aurkeztuz. Izan ere, gerraren tragedia sufrimendu partikularrez osatua dago batez ere. “Tekila merkearen modukoa da gerra: poztu egiten du lehen tragoan, honen edo haren aldeko deiadarra egiten denean; baina dena moteltzen du botilaren ipurdi hutsak, ondoren… Irakurle, Espainiako gerra zibileko afera ezkutu bat kotatuko da orrialde hauetan: dirua, gizatxarkeria, inbidia, mendekua, bihotzik eza…”. Alegia, gerra.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak