kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Mandatariaren gerra / Jose Inazio Basterretxea / Elkar, 2008

Gerrako kontu txikiak Lorea Amilibia / Deia, 2008-04-22

Espainiako Gerra Zibila.1938ko ekainean. Errepublikak galdua du Ebroko bataila. Pirineo Zentralean errepublikako gudarosteek gogor eusten diote frankisten erasoari. Gudalekua: Bielsa, Plan, Gistau… euskal mendizaleek aski ezagunak dituzten tokiak. Frankistek bakartuta utzi zuten errepublikaren aldeko gudaroste bat Huescako Cinca ibarraren goi arroan, Bielsako poltsa delakoan. Soldadu gorriek Frantziako mugan bizkarturik egin zuten borroka, Antonio Beltrán, El Esquinazau buruzagiaren aginduetara. Negrín gobernuburu espainiarra Bielsara azaldu zen, beste politikari batzuekin, batailaren gorrienean, tropei adorea ematera edo. Eta handik egun gutxitara faxistak erasoaldi gogorra jo, eta Frantziara uxatu zituen errepublikarrak. Frantziarekiko mugan gaudelarik, aipatzekoa da mugalarien lana. Honaino datu historikoak. Historia handia. Historia handiek, ordea, historia txiki asko dituzte bere baitan, harrigarriak eta sinestezinak horietako asko. Jose Inazio Basterretxeak, Thomas Hobbes-en zita baten bidez, gogorarazten digu: “Ez da ezer injusturik gerrako egoera naturalean, zeren nozio horrek ez baitu lekurik han”.

Esandako egoera horretan, isilpeko mandatari bat, IM letrez identifikatzen dena liburuan, Hendaiatik Bielsara abiatzen da, diruz betetako poltsa batekin, eginkizun ezkutu bat duela.

Gertaera jazo zirenetik hogei urtera kazetari mexikar batek idatzitako erreportaje-sorta batek osatzen du eleberria. Tartean, espioitzako giro ilunak, ideal politikoak, diru-interesak, beti baitago gerra negozio bikainak egiteko garaia dela uste duenik, eta nola ez, maitasun historia bat. Dena giro tragiko ilun batean nahasturik. Jose Inazio Basterretxeak erritmo bizia eman dio tramari, elipsiaz baliatuz, narrazioaren denbora saltoka aurkeztuz. Izan ere, gerraren tragedia sufrimendu partikularrez osatua dago batez ere. “Tekila merkearen modukoa da gerra: poztu egiten du lehen tragoan, honen edo haren aldeko deiadarra egiten denean; baina dena moteltzen du botilaren ipurdi hutsak, ondoren… Irakurle, Espainiako gerra zibileko afera ezkutu bat kotatuko da orrialde hauetan: dirua, gizatxarkeria, inbidia, mendekua, bihotzik eza…”. Alegia, gerra.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak