kritiken hemeroteka

8.196 kritika

« | »

Chevrolet tropikala / Rafa Egiguren / Susa, 2007

Kubara bidaia Jon Kortazar / El País, 2008-04-21

Badira nobelak gai edo espazio bati lotuak eta eurekin azpigeneroak sortzen dira. Adibidez, Unibertsitateetan gertatzen diren nobelei campus nobelak deitzen zaie jada. Euskaraz Kubari buruz idatzitakoekin horrenbeste egin behar genuke eta gai horrekin azpigenero bat eratu. Chevrolet tropikala nobelan Rafa Egigurenek (Hernani, 1948) irlari egindako bidaia bati buruzko argumentua taxutu du.

Iban Zalduak esana du pentsatu beharko genukeela zer nola ematen den kontsumozko literatura euskaraz. Nire ustez, hona hemen adibide duin bat, irakurterraza egiten den nobela. Egigurenek jakin du kontakizun entretenigarria idazten, batez ere estiloan oinarrituz, euskara bizi eta erritmikoa erabiliz.

Baina hori aitortu ondoren, ironiak eta umore fin batek zipriztindu badu une oro nobela, uste dut testuak bere mataza garbia duela eta bidaia hasi bezala bukatu duela, eta kapituluen simetriak hori adierazten duela uste dut. Bere bizitza arruntetik ihesi Migel Salaberria Kubara doa sei hilabetez geratzeko asmoz, baina bisa denbora laburragorako du eta nola geratu asmatzen duen artean hiru lau kubatar ezagutuko ditu: Alberto Jose handi putza, hitz lapikoa; Aleida, erizaina, eta paper sexuala betetzen duena; Newton taxi gidaria; Maria Josefa, antzerti irakaslea, Arsenio, Cheren oroigarri ez guztiz benetakoak gordetzen dituen egilea.

Migel Habanan barne joan etorrian dabil, guztiz ezagutu barik zein den izaera. Pertsonaiak lauak dira eta zein den ziria eta zein den egia ez dute agertzen. Egitura zirkularra osatuz Migel bakarrarekin topatuko kapitulu bakoitzean: lehena Alberto Joserekin, bigarrenean Newtonekin, hirugarrenean, Aleidarekin, eta oso gutxitan gertatu da pertsonaien arteko lotura konplexua.

Elkarrizketa diglosikoa aukeratu du egileak eta kubatarren hizkera emateko asmoz gazteleraz emanak daude haien pasarteak, eta Migelen ahotsa apaldurik agertzen da. Narratzailearen ahots sendo eta malguak hartzen du eszena. Honen Japoniari buruzko informazioak egin zaizkit oso interesgarriak, edo, filmak komentatuz, Maria Josefak eskaintzen dituen narrazio barneko narrazioak.

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

Ibai Atutxa Ordeñana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

Jon Jimenez

Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao

Maddi Galdos Areta

Animalia domestikoak
Esti Martinez

Irati Majuelo

Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro

Hasier Rekondo

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Jon Martin-Etxebeste

Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi

Mikel Asurmendi

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Jimenez

Azpimarrak
Nerea Balda

Paloma Rodriguez-Miñambres

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Eneko Barberena

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ibon Egaña

Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz

Mikel Asurmendi

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Jon Jimenez

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

Hedabideak