kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Chevrolet tropikala / Rafa Egiguren / Susa, 2007

Kubara bidaia Jon Kortazar / El País, 2008-04-21

Badira nobelak gai edo espazio bati lotuak eta eurekin azpigeneroak sortzen dira. Adibidez, Unibertsitateetan gertatzen diren nobelei campus nobelak deitzen zaie jada. Euskaraz Kubari buruz idatzitakoekin horrenbeste egin behar genuke eta gai horrekin azpigenero bat eratu. Chevrolet tropikala nobelan Rafa Egigurenek (Hernani, 1948) irlari egindako bidaia bati buruzko argumentua taxutu du.

Iban Zalduak esana du pentsatu beharko genukeela zer nola ematen den kontsumozko literatura euskaraz. Nire ustez, hona hemen adibide duin bat, irakurterraza egiten den nobela. Egigurenek jakin du kontakizun entretenigarria idazten, batez ere estiloan oinarrituz, euskara bizi eta erritmikoa erabiliz.

Baina hori aitortu ondoren, ironiak eta umore fin batek zipriztindu badu une oro nobela, uste dut testuak bere mataza garbia duela eta bidaia hasi bezala bukatu duela, eta kapituluen simetriak hori adierazten duela uste dut. Bere bizitza arruntetik ihesi Migel Salaberria Kubara doa sei hilabetez geratzeko asmoz, baina bisa denbora laburragorako du eta nola geratu asmatzen duen artean hiru lau kubatar ezagutuko ditu: Alberto Jose handi putza, hitz lapikoa; Aleida, erizaina, eta paper sexuala betetzen duena; Newton taxi gidaria; Maria Josefa, antzerti irakaslea, Arsenio, Cheren oroigarri ez guztiz benetakoak gordetzen dituen egilea.

Migel Habanan barne joan etorrian dabil, guztiz ezagutu barik zein den izaera. Pertsonaiak lauak dira eta zein den ziria eta zein den egia ez dute agertzen. Egitura zirkularra osatuz Migel bakarrarekin topatuko kapitulu bakoitzean: lehena Alberto Joserekin, bigarrenean Newtonekin, hirugarrenean, Aleidarekin, eta oso gutxitan gertatu da pertsonaien arteko lotura konplexua.

Elkarrizketa diglosikoa aukeratu du egileak eta kubatarren hizkera emateko asmoz gazteleraz emanak daude haien pasarteak, eta Migelen ahotsa apaldurik agertzen da. Narratzailearen ahots sendo eta malguak hartzen du eszena. Honen Japoniari buruzko informazioak egin zaizkit oso interesgarriak, edo, filmak komentatuz, Maria Josefak eskaintzen dituen narrazio barneko narrazioak.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak