kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Irakurri / Askoren artean / Meettok, 2008

Irakurri, idatzi, irakurri… Mikel Ayerbe / Berria, 2008-03-30

Meettok argitaletxeak Irakurri liburua kaleratu berri du. Eta izenburutik igar daitekeen moduan, irakurtzearen gaia abiapuntu harturik hamaika idazki literario eskaintzen dituzte hamaika idazle hauek: Uxue Apaolaza, Pako Aristi, Itxaro Borda, Harkaitz Cano, Angel Erro, Edorta Jimenez, Felipe Juaristi, Mariasun Landa, Anjel Lertxundi, Eider Rodriguez eta Iban Zaldua.

Aitortzen dut irakurketaren gainean idazten dena irakurtzeko zaletasun nabarmena dudala (oraindik noiznahi irakurtzen dut Jon Alonsok Bazka atari elektronikoan idatzitako “Irakurri edo ez” artikulua). Eta aitortzen dut liburu hau argitaratu behar zutela jakin nuenean poz txiki bat hartu nuela. Hala ere, jakin badakit hainbat idazleren lanak gai baten bueltan mugatzen direnean hainbat arrisku ere izaten direla: enkarguz eginikoak izaten direlako, estilo askotako idazleen testuak biltzen direlako…

Irakurri liburuan ere hainbat motako testuak daude, baina gehienak entsegu edo artikulu gisakoak dira. Irakurtzea den ekintza bereziaren inguruan gogoeta egin ondoren sortutako idazkiak. Moldez edo formaz, bestelakoak dira Apaolazaren, Erroren eta Zalduaren testuak: gidoi literario gisako bat eskaintzen du aurrenekoak; bigarrenak, hiru poema solte utzi ditu; eta azkenak, ipuin bat idatzi du.

Gai bat eta bakarra abiapuntu izanik, zenbait gogoeta eta apunte idazle ezberdinen testuetan agertuko zaizkigu. Etengabe errepikatzen den ideia irakurtzea eta bidaiatzea parekatzen dituena da. Aurrez irakurria dut, idazleei irakurketa definitzeko eskatzen zaienean, bidaiaren metafora izaten dela ohiko erantzuna. Aristik, Canok, Juaristik, Landak eta Lertxundik horrela uste dute behintzat. Lertxundik koska bat gehiago eman eta irakurlea irakurketan murgiltzen denean sortzen den fikziozko denbora bereziaren gainean egiten du gogoeta. Irakurle bakoitzak dituen irakurketa erritualak edo maniak ere behin baino gehiagotan agertuko dira eta berriro ere, hainbat antzekotasun: trenean edo mantapean linterna batekin irakurtzearen zeremonia, liburuak erosteak sortzen duen zirrara, gaztetako irakurketa galduen nostalgia… Eta nola ez, idazleek behin eta berriz aipatzen dituzten beste idazleekin ere berdin: Zweig, Hrabal, Camus, Cortazar, Benjamin, Kafka…

Gaiak behin eta berriz errepikatzearenak bi alderdi ditu nire ustez. Batetik, idazleek irakurketaz aritzean antzeko gaiak jorratzen badituzte, zerbaitengatik izango da, konstante batzuk badiren seinale. Baina konstante jarri dudan lekuan, topiko hitza jartzen badut, beste ikuspegi batetik azter daiteke kontua, eta agian, zenbait gogoeta topiko hutsera mugatzen diren ikusi beharko da…

Esanak esan, aitortu behar dut liburuko hamaika testuak azkarregi irentsi nituela aurreneko irakurraldian, eta artikulu gehienak nahiko prebisibleak eta epelak iruditu zitzaizkidala (mea culpa, entsegu hauetako bakoitzak bere denbora eta tartea behar duela iruditzen baitzait orain). Dena den, hasieratik iruditu zitzaidan bikaina Zalduaren narrazioa. Lertxundi eta Juaristiren testuek ere aise gainditu zuten nire bigarren irakurraldia, Erroren poema erakargarriak bezalatsu. Baina beste zenbait artikulutan, ideia interesgarriak egon arren, entseguari osotasuna ematen ez dutela asmatu esango nuke, askotan irakurketaren inguruko ideia-jarioak transkribitzera mugatuz. Eta aitortu behar dut, Apaolaza, Borda eta Jimenezen testuak ez nituzkeela hor zehar gomendatuko.

Azkenik, liburuak kaleratu aurretik, tentuz eginiko edizio lan bat beharrezkoa dela agerian gelditzen da, liburuan zehar han eta hemen dauden akats ortografikoak edo tipografikoak aintzat hartzen badira behintzat.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak