« Arragoa | Autobiografia intelektuala »
Irakurri / Askoren artean / Meettok, 2008
Irakurri, idatzi, irakurri… Mikel Ayerbe / Berria, 2008-03-30
Meettok argitaletxeak Irakurri liburua kaleratu berri du. Eta izenburutik igar daitekeen moduan, irakurtzearen gaia abiapuntu harturik hamaika idazki literario eskaintzen dituzte hamaika idazle hauek: Uxue Apaolaza, Pako Aristi, Itxaro Borda, Harkaitz Cano, Angel Erro, Edorta Jimenez, Felipe Juaristi, Mariasun Landa, Anjel Lertxundi, Eider Rodriguez eta Iban Zaldua.
Aitortzen dut irakurketaren gainean idazten dena irakurtzeko zaletasun nabarmena dudala (oraindik noiznahi irakurtzen dut Jon Alonsok Bazka atari elektronikoan idatzitako “Irakurri edo ez” artikulua). Eta aitortzen dut liburu hau argitaratu behar zutela jakin nuenean poz txiki bat hartu nuela. Hala ere, jakin badakit hainbat idazleren lanak gai baten bueltan mugatzen direnean hainbat arrisku ere izaten direla: enkarguz eginikoak izaten direlako, estilo askotako idazleen testuak biltzen direlako…
Irakurri liburuan ere hainbat motako testuak daude, baina gehienak entsegu edo artikulu gisakoak dira. Irakurtzea den ekintza bereziaren inguruan gogoeta egin ondoren sortutako idazkiak. Moldez edo formaz, bestelakoak dira Apaolazaren, Erroren eta Zalduaren testuak: gidoi literario gisako bat eskaintzen du aurrenekoak; bigarrenak, hiru poema solte utzi ditu; eta azkenak, ipuin bat idatzi du.
Gai bat eta bakarra abiapuntu izanik, zenbait gogoeta eta apunte idazle ezberdinen testuetan agertuko zaizkigu. Etengabe errepikatzen den ideia irakurtzea eta bidaiatzea parekatzen dituena da. Aurrez irakurria dut, idazleei irakurketa definitzeko eskatzen zaienean, bidaiaren metafora izaten dela ohiko erantzuna. Aristik, Canok, Juaristik, Landak eta Lertxundik horrela uste dute behintzat. Lertxundik koska bat gehiago eman eta irakurlea irakurketan murgiltzen denean sortzen den fikziozko denbora bereziaren gainean egiten du gogoeta. Irakurle bakoitzak dituen irakurketa erritualak edo maniak ere behin baino gehiagotan agertuko dira eta berriro ere, hainbat antzekotasun: trenean edo mantapean linterna batekin irakurtzearen zeremonia, liburuak erosteak sortzen duen zirrara, gaztetako irakurketa galduen nostalgia… Eta nola ez, idazleek behin eta berriz aipatzen dituzten beste idazleekin ere berdin: Zweig, Hrabal, Camus, Cortazar, Benjamin, Kafka…
Gaiak behin eta berriz errepikatzearenak bi alderdi ditu nire ustez. Batetik, idazleek irakurketaz aritzean antzeko gaiak jorratzen badituzte, zerbaitengatik izango da, konstante batzuk badiren seinale. Baina konstante jarri dudan lekuan, topiko hitza jartzen badut, beste ikuspegi batetik azter daiteke kontua, eta agian, zenbait gogoeta topiko hutsera mugatzen diren ikusi beharko da…
Esanak esan, aitortu behar dut liburuko hamaika testuak azkarregi irentsi nituela aurreneko irakurraldian, eta artikulu gehienak nahiko prebisibleak eta epelak iruditu zitzaizkidala (mea culpa, entsegu hauetako bakoitzak bere denbora eta tartea behar duela iruditzen baitzait orain). Dena den, hasieratik iruditu zitzaidan bikaina Zalduaren narrazioa. Lertxundi eta Juaristiren testuek ere aise gainditu zuten nire bigarren irakurraldia, Erroren poema erakargarriak bezalatsu. Baina beste zenbait artikulutan, ideia interesgarriak egon arren, entseguari osotasuna ematen ez dutela asmatu esango nuke, askotan irakurketaren inguruko ideia-jarioak transkribitzera mugatuz. Eta aitortu behar dut, Apaolaza, Borda eta Jimenezen testuak ez nituzkeela hor zehar gomendatuko.
Azkenik, liburuak kaleratu aurretik, tentuz eginiko edizio lan bat beharrezkoa dela agerian gelditzen da, liburuan zehar han eta hemen dauden akats ortografikoak edo tipografikoak aintzat hartzen badira behintzat.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera