« Fabriceren abenturak eta desbenturak | Nafarroaz »
Euskal Herri imajinario baten alde / Santi Leone / Elkar, 2008
Asmazio askatzaileen alde Bixente Serrano Izko / Berria, 2008-03-09
Irakurle porrokatu honek, hilabete zenbait duela sail honetako kritika literaioei emana, bertzeak bertze, historia irakasle ere nauzuen honek, erantzun bat eman ohi die ikasleei, “zertarako balio du historiak?” galdezka hastean: “Horixe da, maitea, historiaren arazoa: jende gehiegik gauza gehiegitarako baliatu nahi duela historiaz!”.
Horrekin sinetsirik, kitzikagarri izan zait Santi Leoneren liburu hau, izenburutik bertatik hasi eta haren sei atalek prometatzen dituzten fruituetaraino. Espezializaturik dago egilea historiari buruzko diskurtso historikoetan, hain gai kuttuna modernia osteko garaiotan, eta, bere doktore-tesia oinarri, Los fueros de Navarra como lugar de la memoria eskaini zigun. Orain euskarazko liburu honek, ikerketa akademiko haren tresneria eskuan, gaur eguneko nazionalismo askotako diskurtso historiko-politikoei bisturi zorrotza sartu die.
Izenburuan bertan dugu Leoneren aldarria: Euskal Herri imajinario baten alde. Horrela, lehen ataletan, nazionalismoen (batzuen) aurka jotzeko asmoz nazioak guztiak asmazio hutsak direla dioten diskurtsoei hartu dizkie neurriak. Gure artean ohikoa ez den modu batean erantzuten die egileak diskurtso horiei: nazio asmatzearena bere eginez, baina asmazio eta gezur kontzeptuak bat egiteari ukoan. Asmazioak ere, irudimenezko izakiak ere, errealitate kulturaletako kontuak dira. Eta “asmatua izatea gezur ideologiko eta antzu gisa ikustetik fikzio emankortzat jotzera doan mugimendua guztiz askatzaile gerta liteke”, dio.
Gero, gaurko nazionalismo mota desberdinen esentzialismoari egiten dio aurre, nazionalismo espainiarra eta Nafarroa ardatz duten bi diskurtso nazionalistak (espainiar zalea eta euskal zalea) jo puntuan. “Espainia: hiru mila urteko historia?” galde egiten du ironiaz hirugarren atalak, eta hurrengo biek navarrismo-aren “ziurtasun absolutuak, egia eztabaidaezinak” eta Nabarralde mugimendu berriaren “estatu galduaren bila” ibiltze hori errefusatzen dituzte, molde bakarrean egindako moneta berbereko aldea eta ifrentzua direlakoan. Historiaren zalekeria, manipulazioa eta gehiegizko erabilera interesatua leporatzen die hirurei.
Irakurle honek oso begi onez ikusten du historiografia berrien ardura, hainbat mendetako eta gaurko diskurtso historiko-politikoak aztergai hartzen dituena: erran nahi baita diskurtsoak euren baitako mintzoetan aztertzen dituena. Alta, Santi Leone baino dezente zaharragoa, bertze belaunaldikoa eta historiako kontuak bertze ikuspegi ekonomiko eta sozio-politikoagoetatik ikustera emana izan naizen aldetik, badago zerbait sarri faltan sumatzen dudana horrelako ikerketetan: alegia, diskurtso horien erro ekonomiko eta sozio-politikoak, hala hierarkia bateko talde sozialekiko haien erlazioa, nola zein botere-mekanismoei esker lortzen duten hegemonia diskurtso batzuek, bertzeen kaltez. Diskurtso hutsen azterketari bertze osagai horiek gehitu izan balizkio Santi Leonek, Nafarroari buruzko bien parekotasunarekin batera haien arteko diferentziak ere zehaztu zituzkeen. Baina bistan da, egilearen hautua ez da izan diferentziak aztertzea —azaleko begirada batean guztiz diferente agertzen baitzaizkigu bi diskurtsoak—, alderantziz baizik, haien sakoneko antzekotasunak azaltzea.
Azkeneko atalak, galbiderik gabeko ibilbide diskurtsiboari jarraikiz, Euskal Herri imajinarioa aldarrikatzen du, garapen luzeagoa mereziko lukeen ideia, ene gusturako.
Saiakera irakurterraza, labur-laburra, emankorra berez, hausnarketa gehiagoren egarriz uzten gaituen horietako bat. Biziki eskertzekoa.
Axularren gerizapean
Kepa Altonaga
Asier Urkiza
Emakume bat
Annie Ernaux
Nagore Fernandez
Atsoa
Victor Catala
Joxe Aldasoro
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi
Irati Majuelo
Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar
Mikel Asurmendi
Alaska
Castillo Suarez
Jon Martin-Etxebeste
Alaska
Castillo Suarez
Maddi Galdos Areta
Puskak
Irene Pujadas
Asier Urkiza
Norberak maite duena
Miren Billelabeitia
Nagore Fernandez
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
Hasier Rekondo
Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua
Jose Luis Padron
Pozaren erdia
Harkaitz Cano
Aitor Francos
Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite
Irati Majuelo