kritiken hemeroteka

8.501 kritika

« | »

Euskal Herri imajinario baten alde / Santi Leone / Elkar, 2008

Asmazio askatzaileen alde Bixente Serrano Izko / Berria, 2008-03-09

Irakurle porrokatu honek, hilabete zenbait duela sail honetako kritika literaioei emana, bertzeak bertze, historia irakasle ere nauzuen honek, erantzun bat eman ohi die ikasleei, “zertarako balio du historiak?” galdezka hastean: “Horixe da, maitea, historiaren arazoa: jende gehiegik gauza gehiegitarako baliatu nahi duela historiaz!”.

Horrekin sinetsirik, kitzikagarri izan zait Santi Leoneren liburu hau, izenburutik bertatik hasi eta haren sei atalek prometatzen dituzten fruituetaraino. Espezializaturik dago egilea historiari buruzko diskurtso historikoetan, hain gai kuttuna modernia osteko garaiotan, eta, bere doktore-tesia oinarri, Los fueros de Navarra como lugar de la memoria eskaini zigun. Orain euskarazko liburu honek, ikerketa akademiko haren tresneria eskuan, gaur eguneko nazionalismo askotako diskurtso historiko-politikoei bisturi zorrotza sartu die.

Izenburuan bertan dugu Leoneren aldarria: Euskal Herri imajinario baten alde. Horrela, lehen ataletan, nazionalismoen (batzuen) aurka jotzeko asmoz nazioak guztiak asmazio hutsak direla dioten diskurtsoei hartu dizkie neurriak. Gure artean ohikoa ez den modu batean erantzuten die egileak diskurtso horiei: nazio asmatzearena bere eginez, baina asmazio eta gezur kontzeptuak bat egiteari ukoan. Asmazioak ere, irudimenezko izakiak ere, errealitate kulturaletako kontuak dira. Eta “asmatua izatea gezur ideologiko eta antzu gisa ikustetik fikzio emankortzat jotzera doan mugimendua guztiz askatzaile gerta liteke”, dio.

Gero, gaurko nazionalismo mota desberdinen esentzialismoari egiten dio aurre, nazionalismo espainiarra eta Nafarroa ardatz duten bi diskurtso nazionalistak (espainiar zalea eta euskal zalea) jo puntuan. “Espainia: hiru mila urteko historia?” galde egiten du ironiaz hirugarren atalak, eta hurrengo biek navarrismo-aren “ziurtasun absolutuak, egia eztabaidaezinak” eta Nabarralde mugimendu berriaren “estatu galduaren bila” ibiltze hori errefusatzen dituzte, molde bakarrean egindako moneta berbereko aldea eta ifrentzua direlakoan. Historiaren zalekeria, manipulazioa eta gehiegizko erabilera interesatua leporatzen die hirurei.

Irakurle honek oso begi onez ikusten du historiografia berrien ardura, hainbat mendetako eta gaurko diskurtso historiko-politikoak aztergai hartzen dituena: erran nahi baita diskurtsoak euren baitako mintzoetan aztertzen dituena. Alta, Santi Leone baino dezente zaharragoa, bertze belaunaldikoa eta historiako kontuak bertze ikuspegi ekonomiko eta sozio-politikoagoetatik ikustera emana izan naizen aldetik, badago zerbait sarri faltan sumatzen dudana horrelako ikerketetan: alegia, diskurtso horien erro ekonomiko eta sozio-politikoak, hala hierarkia bateko talde sozialekiko haien erlazioa, nola zein botere-mekanismoei esker lortzen duten hegemonia diskurtso batzuek, bertzeen kaltez. Diskurtso hutsen azterketari bertze osagai horiek gehitu izan balizkio Santi Leonek, Nafarroari buruzko bien parekotasunarekin batera haien arteko diferentziak ere zehaztu zituzkeen. Baina bistan da, egilearen hautua ez da izan diferentziak aztertzea —azaleko begirada batean guztiz diferente agertzen baitzaizkigu bi diskurtsoak—, alderantziz baizik, haien sakoneko antzekotasunak azaltzea.

Azkeneko atalak, galbiderik gabeko ibilbide diskurtsiboari jarraikiz, Euskal Herri imajinarioa aldarrikatzen du, garapen luzeagoa mereziko lukeen ideia, ene gusturako.

Saiakera irakurterraza, labur-laburra, emankorra berez, hausnarketa gehiagoren egarriz uzten gaituen horietako bat. Biziki eskertzekoa.

Azken kritikak

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak