kritiken hemeroteka

8.118 kritika

Azken kritikak

« | »

Euskal Herri imajinario baten alde / Santi Leone / Elkar, 2008

Asmazio askatzaileen alde Bixente Serrano Izko / Berria, 2008-03-09

Irakurle porrokatu honek, hilabete zenbait duela sail honetako kritika literaioei emana, bertzeak bertze, historia irakasle ere nauzuen honek, erantzun bat eman ohi die ikasleei, “zertarako balio du historiak?” galdezka hastean: “Horixe da, maitea, historiaren arazoa: jende gehiegik gauza gehiegitarako baliatu nahi duela historiaz!”.

Horrekin sinetsirik, kitzikagarri izan zait Santi Leoneren liburu hau, izenburutik bertatik hasi eta haren sei atalek prometatzen dituzten fruituetaraino. Espezializaturik dago egilea historiari buruzko diskurtso historikoetan, hain gai kuttuna modernia osteko garaiotan, eta, bere doktore-tesia oinarri, Los fueros de Navarra como lugar de la memoria eskaini zigun. Orain euskarazko liburu honek, ikerketa akademiko haren tresneria eskuan, gaur eguneko nazionalismo askotako diskurtso historiko-politikoei bisturi zorrotza sartu die.

Izenburuan bertan dugu Leoneren aldarria: Euskal Herri imajinario baten alde. Horrela, lehen ataletan, nazionalismoen (batzuen) aurka jotzeko asmoz nazioak guztiak asmazio hutsak direla dioten diskurtsoei hartu dizkie neurriak. Gure artean ohikoa ez den modu batean erantzuten die egileak diskurtso horiei: nazio asmatzearena bere eginez, baina asmazio eta gezur kontzeptuak bat egiteari ukoan. Asmazioak ere, irudimenezko izakiak ere, errealitate kulturaletako kontuak dira. Eta “asmatua izatea gezur ideologiko eta antzu gisa ikustetik fikzio emankortzat jotzera doan mugimendua guztiz askatzaile gerta liteke”, dio.

Gero, gaurko nazionalismo mota desberdinen esentzialismoari egiten dio aurre, nazionalismo espainiarra eta Nafarroa ardatz duten bi diskurtso nazionalistak (espainiar zalea eta euskal zalea) jo puntuan. “Espainia: hiru mila urteko historia?” galde egiten du ironiaz hirugarren atalak, eta hurrengo biek navarrismo-aren “ziurtasun absolutuak, egia eztabaidaezinak” eta Nabarralde mugimendu berriaren “estatu galduaren bila” ibiltze hori errefusatzen dituzte, molde bakarrean egindako moneta berbereko aldea eta ifrentzua direlakoan. Historiaren zalekeria, manipulazioa eta gehiegizko erabilera interesatua leporatzen die hirurei.

Irakurle honek oso begi onez ikusten du historiografia berrien ardura, hainbat mendetako eta gaurko diskurtso historiko-politikoak aztergai hartzen dituena: erran nahi baita diskurtsoak euren baitako mintzoetan aztertzen dituena. Alta, Santi Leone baino dezente zaharragoa, bertze belaunaldikoa eta historiako kontuak bertze ikuspegi ekonomiko eta sozio-politikoagoetatik ikustera emana izan naizen aldetik, badago zerbait sarri faltan sumatzen dudana horrelako ikerketetan: alegia, diskurtso horien erro ekonomiko eta sozio-politikoak, hala hierarkia bateko talde sozialekiko haien erlazioa, nola zein botere-mekanismoei esker lortzen duten hegemonia diskurtso batzuek, bertzeen kaltez. Diskurtso hutsen azterketari bertze osagai horiek gehitu izan balizkio Santi Leonek, Nafarroari buruzko bien parekotasunarekin batera haien arteko diferentziak ere zehaztu zituzkeen. Baina bistan da, egilearen hautua ez da izan diferentziak aztertzea —azaleko begirada batean guztiz diferente agertzen baitzaizkigu bi diskurtsoak—, alderantziz baizik, haien sakoneko antzekotasunak azaltzea.

Azkeneko atalak, galbiderik gabeko ibilbide diskurtsiboari jarraikiz, Euskal Herri imajinarioa aldarrikatzen du, garapen luzeagoa mereziko lukeen ideia, ene gusturako.

Saiakera irakurterraza, labur-laburra, emankorra berez, hausnarketa gehiagoren egarriz uzten gaituen horietako bat. Biziki eskertzekoa.

Azken kritikak

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Jose Luis Padron

Pozaren erdia
Harkaitz Cano

Aitor Francos

Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite

Irati Majuelo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak