kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Haize hegoaren aroak / Luis Garde / Pamiela, 2007

Gerra poemetan Jon Kortazar / El País, 2007-10-08

Luis Garde (Iruñea, 1961) idazlearen Haize hegoaren aroak poema liburua irakurtzen hasterakoan ideia bi etorri zaizkit burura.

Lehena, urte honetan, eta iaz ere bai, asko irakurri dudala Gerra Zibilari buruz, baina irakurritako gehienak nobelak izan dira, edo noiz edo noiz saiakera lan bat ere bai. Baina, pentsatzen jarrita ez dut betarik izan poema libururik irakurtzeko gai horretaz.

Bigarrena, poesia liburuen aro berezi bat bizi dugula uda honen aldean. Prosa liburu nahiko argitaratu ziren udaberri aldean, Liburuaren Egunaren jaia ospatzen den aroetan ziurrenik garai horretan zerbait saltzen delako. Baina argitalpenak murriztu egin diren garaian poesia liburuak ugaritu egin direla dirudi. Errepaso arin batean, bi atera ditu Luis Mari Mujikak, Aintzane Galardirena agertu da, Aritz Gorrotxategik berea eman du, Sarasolarena, pixka bat lehenago, eta Garderen hau. Urte hasieran izan zen Fertxu Izquierdorena. Uzta ez da oso oparoa baina badirudi zerbait eman duela. Gaurko egunez, Serranoren poema liburua ere aipagarria da.

Fertxu Izquierdoren poema liburua aipatu nahi dut zeren baditu honek harekin loturarik poesiaren molde nagusian, ahotsa erritmo luzeetan emateko gogoan, nahiz eta, bistan da, oso liburu desberdinak izan.

Baina biek dute nolabaiteko joera epikoa lerroen artean. Luis Garde sinbolikoagoa da. Poema liburuak hasieran Gerra Zibila hartzen du gaitzat, baina atalak aurrera doazelarik, beti ere Lauaxeta poeta gogoangarriaren testuak atalburu hartuz, Haize hegoaren aroa ez da soilik uztaila, baizik ere gerratearen aroa, edo urrutiago joaz, etsipenaren eta akabuaren aroa (“Gure dantza Herioarena zela inork esan zuen”). Autopoetika omen da poema liburuetako lehen testua. Eta horrelaxe gertatzen da Luis Garderen liburu honetan. Lehen testuak aipatzen ditu 1936ko “oihu ordiek”, eta “oroimenak” (“Oroimenik ez dugu; / oroimen hutsak gauzka”) eta sinbolo nagusi diren “zaldiak” (“Oraindik zaldien erritmo urdina zur ustelduan adit dezaket”), eta txakur zaunkak.

Eromenaren eta ametsaren arteko eszenografia darabil poetak, herioaren eta eromenaren mugetan.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak