kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Haize hegoaren aroak / Luis Garde / Pamiela, 2007

Gerra poemetan Jon Kortazar / El País, 2007-10-08

Luis Garde (Iruñea, 1961) idazlearen Haize hegoaren aroak poema liburua irakurtzen hasterakoan ideia bi etorri zaizkit burura.

Lehena, urte honetan, eta iaz ere bai, asko irakurri dudala Gerra Zibilari buruz, baina irakurritako gehienak nobelak izan dira, edo noiz edo noiz saiakera lan bat ere bai. Baina, pentsatzen jarrita ez dut betarik izan poema libururik irakurtzeko gai horretaz.

Bigarrena, poesia liburuen aro berezi bat bizi dugula uda honen aldean. Prosa liburu nahiko argitaratu ziren udaberri aldean, Liburuaren Egunaren jaia ospatzen den aroetan ziurrenik garai horretan zerbait saltzen delako. Baina argitalpenak murriztu egin diren garaian poesia liburuak ugaritu egin direla dirudi. Errepaso arin batean, bi atera ditu Luis Mari Mujikak, Aintzane Galardirena agertu da, Aritz Gorrotxategik berea eman du, Sarasolarena, pixka bat lehenago, eta Garderen hau. Urte hasieran izan zen Fertxu Izquierdorena. Uzta ez da oso oparoa baina badirudi zerbait eman duela. Gaurko egunez, Serranoren poema liburua ere aipagarria da.

Fertxu Izquierdoren poema liburua aipatu nahi dut zeren baditu honek harekin loturarik poesiaren molde nagusian, ahotsa erritmo luzeetan emateko gogoan, nahiz eta, bistan da, oso liburu desberdinak izan.

Baina biek dute nolabaiteko joera epikoa lerroen artean. Luis Garde sinbolikoagoa da. Poema liburuak hasieran Gerra Zibila hartzen du gaitzat, baina atalak aurrera doazelarik, beti ere Lauaxeta poeta gogoangarriaren testuak atalburu hartuz, Haize hegoaren aroa ez da soilik uztaila, baizik ere gerratearen aroa, edo urrutiago joaz, etsipenaren eta akabuaren aroa (“Gure dantza Herioarena zela inork esan zuen”). Autopoetika omen da poema liburuetako lehen testua. Eta horrelaxe gertatzen da Luis Garderen liburu honetan. Lehen testuak aipatzen ditu 1936ko “oihu ordiek”, eta “oroimenak” (“Oroimenik ez dugu; / oroimen hutsak gauzka”) eta sinbolo nagusi diren “zaldiak” (“Oraindik zaldien erritmo urdina zur ustelduan adit dezaket”), eta txakur zaunkak.

Eromenaren eta ametsaren arteko eszenografia darabil poetak, herioaren eta eromenaren mugetan.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak