kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Gartzelako egunkaria / Ho Chi Minh (Iñaki Aramaio) / Susa, 1985

Gartzelako egunkaria Edorta Jimenez / Susa, 1989-06

Urte luzeetan izan dut belarriaide transistorezko irratitxoa, goizetan, estudiante nintzeneko udaldietan. Viet-Nam aldean garatzen zen gerraren berri izaten nuen, Frankismoko speakerrek nekez estalarazten zuten errealitateak ildo sakonak goldatzen zuelarik ene baitan. Ho Chi Min delako gizonaren berri izan genuen, beraren izkribuak irakurtzeko gutiziak erraiak zulatzen zizkigun bitartean. Urteak igaro behar izan ziren —gora Borboien Erre(t-)forma!— yankien lepoa makurrarazi izan zuen herriko buruzagiaren ezer ezagutu orduko. Mao bezala, ekialdeko beste hainbat buruzagiren antzera, olerkaria izatearen mina nabaritu zuen Ho-k, noiz eta giltzaperatua izan garaian. Ez da hala egiten zaion bakarra. Gogoan dut, esate baterako, Sanchez Erauskin bera, iritzi-delitua zela eta, Langraitzeko kartzelan poesia egiten, lau ormaren artean behartuta izateak gogo-askabide bakar hori berori bailuen.

“‘Gartzelako Egunkarian’ bilduriko poemak tang ahapaldiak dira —diosku sarrerak—. 115 ahapaldi 101 poema osatzeko. Txineraz idatzi ziren, vietnamieraz eginez gero gartzeleroak mesfidatuko bait ziren. Lengoaia arruntez eginik daude, hormirudietatik eta klasikotasunetik urrinduak. Bizimodu arrunta da beren gaia, eta norbere ardura azaltzeko aitzakia. Poema hauen baliorik funtsezkoena testigantza pertsonalarena da, baina espiritu sakon bat ere aurki daitezke haietan, atalik atal. Itzulpenari dagokioenez, hau ere gartzelan egin izan da, baina, Txinakoetan ezik, Espainiako batetan, Herrera de la Mancha delakoan hain zuzen”.

Iñaki Aramaio itzultzailearen hitzak dira. Ostean, olerkiak hasten dira: “Gorputza gatibu dago, / Baina gogoak ihes egin dezake…” (Ho Chi Minh).

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak