« Egiaren egarriz | Espaloian dago munduaren xilkoa »
Gartzelako egunkaria / Ho Chi Minh (Iñaki Aramaio) / Susa, 1985
Gartzelako egunkaria Edorta Jimenez / Susa, 1989-06
Urte luzeetan izan dut belarriaide transistorezko irratitxoa, goizetan, estudiante nintzeneko udaldietan. Viet-Nam aldean garatzen zen gerraren berri izaten nuen, Frankismoko speakerrek nekez estalarazten zuten errealitateak ildo sakonak goldatzen zuelarik ene baitan. Ho Chi Min delako gizonaren berri izan genuen, beraren izkribuak irakurtzeko gutiziak erraiak zulatzen zizkigun bitartean. Urteak igaro behar izan ziren —gora Borboien Erre(t-)forma!— yankien lepoa makurrarazi izan zuen herriko buruzagiaren ezer ezagutu orduko. Mao bezala, ekialdeko beste hainbat buruzagiren antzera, olerkaria izatearen mina nabaritu zuen Ho-k, noiz eta giltzaperatua izan garaian. Ez da hala egiten zaion bakarra. Gogoan dut, esate baterako, Sanchez Erauskin bera, iritzi-delitua zela eta, Langraitzeko kartzelan poesia egiten, lau ormaren artean behartuta izateak gogo-askabide bakar hori berori bailuen.
“‘Gartzelako Egunkarian’ bilduriko poemak tang ahapaldiak dira —diosku sarrerak—. 115 ahapaldi 101 poema osatzeko. Txineraz idatzi ziren, vietnamieraz eginez gero gartzeleroak mesfidatuko bait ziren. Lengoaia arruntez eginik daude, hormirudietatik eta klasikotasunetik urrinduak. Bizimodu arrunta da beren gaia, eta norbere ardura azaltzeko aitzakia. Poema hauen baliorik funtsezkoena testigantza pertsonalarena da, baina espiritu sakon bat ere aurki daitezke haietan, atalik atal. Itzulpenari dagokioenez, hau ere gartzelan egin izan da, baina, Txinakoetan ezik, Espainiako batetan, Herrera de la Mancha delakoan hain zuzen”.
Iñaki Aramaio itzultzailearen hitzak dira. Ostean, olerkiak hasten dira: “Gorputza gatibu dago, / Baina gogoak ihes egin dezake…” (Ho Chi Minh).
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi