susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Filme baten plastizitatea duen nobela | Paixibo »

Manu militari / Joxe Austin Arrieta / Elkar, 1986

Manu militari Mikel Antza / Susa, 1987-07

Ez dago zertan Joxe Austin Arrietak oraingoan lan mardula burutu duela esaten hasteko beharrik. Begienbistakoa da hori. Apenas iruzkin ditzaket “Manu militari”k idaroki dizkidan hainbat eta hainbat inpresio orrialde batetan, baina motxilaren zama arintzekotan Arrietaren bigarren nobela hau aitzakiatzat esaldi batzuk burutuko ditut. Gauza jakina da ez dagoela soldaduska egiten ari den bat baino izaki jasanezinik; amaigabe eta zenbaitetan grazigabe diren anekdota errosario bati aurre egitara beharturik dago entzulegoa. Anekdotario horretatik soldaduska den esperientzia gorrotagarria adierazterako esfortzua ez da makala. Eta Arrietak Iñaki Arretxearen soldaduska kontatzen digu, zailagoa oraindik, Arretxea eta bere andregaiaren (Izaskun Etxeberria, ez dezagun baztertu) artean gurutzatutako gutunen bidez kontatzen digu. Desafioari aurre egiteko literatura eta fantasiaren laguntza hartu du Arrietak, bestaren pertsonaiak deskaratuki profitatuz. Hasiera batetan errekurtso literario gisa aurkeztua dena, Arrietak liburuan kontatu nahi digunaren probetxurako erabiltzen du narrazioa aurrera doan heinean. Soka gainean dabil oreka mantenduz, eta liburuak tentsio une gorena lortu bitartean mantentzen du oreka hori. Azkenerako parafernalia literarioa integratzea lortu arte. Pertsonaia literarioen erabilpen horrek protagonistaren ibilbide pertsonalarekin bat egiten du, eta beste laun edo plano batetan idazlea berarenarekin. Ez dut uste hala ere Arrietaren tesia denik “literaturak salbatuko zaitu”. Literatura erabili egiten du, zentzurik manipulatzaileenean. Horren zilegitasuna neurtzeko ez dago arau finkorik. Ez bada kasu bakoitzeko ondorioengatik. “Manu militari”n tentsio handieneko unean gertatzen da txertaketa hori egokien. Orduantxe da hain zuzen liburuak engantxatzen duenean.