« Filme baten plastizitatea duen nobela | Paixibo »
Manu militari / Joxe Austin Arrieta / Elkar, 1986
Manu militari Mikel Antza / Susa, 1987-07
Ez dago zertan Joxe Austin Arrietak oraingoan lan mardula burutu duela esaten hasteko beharrik. Begienbistakoa da hori. Apenas iruzkin ditzaket “Manu militari”k idaroki dizkidan hainbat eta hainbat inpresio orrialde batetan, baina motxilaren zama arintzekotan Arrietaren bigarren nobela hau aitzakiatzat esaldi batzuk burutuko ditut. Gauza jakina da ez dagoela soldaduska egiten ari den bat baino izaki jasanezinik; amaigabe eta zenbaitetan grazigabe diren anekdota errosario bati aurre egitara beharturik dago entzulegoa. Anekdotario horretatik soldaduska den esperientzia gorrotagarria adierazterako esfortzua ez da makala. Eta Arrietak Iñaki Arretxearen soldaduska kontatzen digu, zailagoa oraindik, Arretxea eta bere andregaiaren (Izaskun Etxeberria, ez dezagun baztertu) artean gurutzatutako gutunen bidez kontatzen digu. Desafioari aurre egiteko literatura eta fantasiaren laguntza hartu du Arrietak, bestaren pertsonaiak deskaratuki profitatuz. Hasiera batetan errekurtso literario gisa aurkeztua dena, Arrietak liburuan kontatu nahi digunaren probetxurako erabiltzen du narrazioa aurrera doan heinean. Soka gainean dabil oreka mantenduz, eta liburuak tentsio une gorena lortu bitartean mantentzen du oreka hori. Azkenerako parafernalia literarioa integratzea lortu arte. Pertsonaia literarioen erabilpen horrek protagonistaren ibilbide pertsonalarekin bat egiten du, eta beste laun edo plano batetan idazlea berarenarekin. Ez dut uste hala ere Arrietaren tesia denik “literaturak salbatuko zaitu”. Literatura erabili egiten du, zentzurik manipulatzaileenean. Horren zilegitasuna neurtzeko ez dago arau finkorik. Ez bada kasu bakoitzeko ondorioengatik. “Manu militari”n tentsio handieneko unean gertatzen da txertaketa hori egokien. Orduantxe da hain zuzen liburuak engantxatzen duenean.
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui