susa | literatur emailuak | literaturaren zubitegia | euskarari ekarriak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | ipuina.eus | ganbila.eus

« “Iraganaren errefuxiatua naiz” | Aspaldiko liburuak »

Katedrala / Raymond Carver (Juan Mari Mendizabal) / Elkar, 1993

Egunerokotasunaren amarauna Aitor Zuberogoitia / Argia, 1993-10-31

“Katedrala” liburuaren kontrazalean bertan zehazten den moduan, Raymond Carver literatur munduan azken hamarkadan izan den aurkikuntza garrantzitsuenetarikoa da. Kritikak, gauza guztiak katalogatzeko duen joera itsu eta mugatzaile horrek eraginda (eta neu ere kritikari bihurtuta…??!), dirty realism (errealismo zikina) izenez bataiatu du bere idazkera. Egia esan, oraingoan ez da guztiz oker ibili.

Egunerokotasuna du hizpide eta kontagai Carverrek. Istorio arruntak, grisak, inongo magiarik bakoak deskribatzen dizkigu; etxetik bota duten maizterrarena, bazterrik bazter langabeziaren zama lepoan inon kokagunerik eta bakerik bilatu ezinik dabilen sendiarena, semearekin ezelan konpondu ezin den aitarena… Istorio desberdinak denak ere, baina zenbait elementu komunean dituztenak.

Idazleak egoera arruntak, egunero edonork bizi ditzakeenak aurkezten dizkigu, hizkera errazez kontaturik. Aurkezpenaren ostean, egunerokotasuna hausten duen arazoa planteatzen du. Eta pertsonaiek ezina ageri dute arazoon aurrean: ez dira heroiak, gizaki hilkor arruntak baino, eta ezingo dute halabeharra gainditu.

Haatik, istorioek ez dute amaiera tragikorik. Ez dago konponbiderik, ezinezkoa da laberintotik ateratzea, baina hala ere bizitzak ez du amaiera tragiko edota heroikorik merezi. Distirarik ez, balentriarik ez, bukaera epikorik ere ez sikiera; zentzugabekeria konstantea da, gorabeherarik bakoa. Ezen ezer izatekotan, egunerokotasunaren absurdoa eta beronek ehunduriko amaraunaren erretrato fidela baita “Katedrala”.