susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Berrogetabat poema, bertso librez | Errealista eta orekatua (batzutan) »

Hitz Etena / Eustakio Mendizabal "Txikia" / Susa, 1992

Indiako zuhur-hitzen arabera Itxaro Borda / Argia, 1992-09-20

Ezuste hanitx ekarten, eta mentüraz ekarriko deikü, urte honetako üskal literatür eremüak. Gero haboro dügü üdüripena, mentea hürrentzear dagolarik, igaran hogeikadako gertakariak Historian sartzen ari direla, Elearen mündüak pausa txipiñi bat hartü nahi balü bezala. Txalaparta argitaletxearen “sorpresa” egükitzeko artean, hor dago Jon Arano itsasondoarraren haurtazun galduaren omenaldia, Eustakio Mendizabal itsasondoar mitoari. Lotüra sentimental xehe horrek emaiten dio libürüari zinezko balioa.

Aitzin-solas mamitsüa oparitü deioke Jon Aranok Txikiaren olerki sailari, erran zitezkeanak baino hürrünago joaiten iseatüz. Kokatü dü, Mendizabal ekintzailea, garai hartako erromantikortazünean, eta ordü hetako poetek erabilten zütüen molde berezien herrokan, idazlearen ütürri kreatiboak finkatzeaz eta zehaztez. Üskal mugimendu iraulzaileak “bere poeta” ere bazüala, edo bazüala ejerki erakusteko.

Txikiak ez zütüan manealat, gaüzak erdizka küplitzen, ez poesiak, ez borrokak. Aplikatzen ahal giniroke Indiako zuhur-solas elibat: “izan ziten neurtizlari edo terrorista, egizkitzü egitekoak direnak bururaino…”. Osotarzün horren jakile zaikü itsasondoko idazlea. Eta Mendizabalen koblak irakürtzez agertzen da, ekintzalaria bilakatüko zen gizon axolatiaren ütxüra, geroxeago, güti izkribatu beit züan, nahiz Iparraldean kasik orroaz emaiten dütügün kantore frankoren inspiratzaile agitü den. Kririxtitarzüna, herriarekilako amodio barnakorra, gaztaroaren ihes, erbestearen nekeak: lerroz-lerro azaltzen da, bizitza puxka bat, Algortako tren-eküleküan tiropean porrokitüko züena.

Momentuko dena errana baldin bada, Jon Aranok argitaratzen ahal zütüanak oro publikatüak badütü, asma dezakegü orano, izan ditezkela zonbeit texto bazterretan ahatzerik, eta balitake, Susaren Iraungo saileko liburü hau, beste sakonagoko baten hatsarrea bezik ez izatea. Hori, pürü, derogü desiatzen Itsasondoko Biltzaileari.