susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Arantxari, guziaren ondotik | Heriotzaren aihotza Madariagaren poemetan »

Gizaberearen bakeak eta gerrak / Joxe Azurmendi / Elkar, 1991

Baratzeko pikuak Itxaro Borda / Argia, 1992-06-21

“Irakurle: zu eta ni ez gara, gizarte hau nahitaez hobetu beharra dagoela pentsatzen duten bakarrak” idazten du Joxe Azurmendik, bere saio-sailaren 31. orrialdean, zuzenki leitzaleari mintzatuz. Jadanik, nahiko komentatua izan ditekeen “Gizaberearen bakeak eta gerrak” liburu honetaz ez dugu gauza ainitzik erantsiko, baina azpimarratuko dukegu, lan honen beharrezkotasuna, philosophiako gaiak, leitzale arrunten begimenean jartzerakoan.

Aitortuko dugu, ez dugula ohitura askorik, guk, leitzale arruntek, Kanten edo Nietzschen nahiz Voltairen konpainian bidaiatzeko, giza/jende (Anuntxi-Aranista naz ni be!) konzeptua aztertzen, eta hori gainera, kasik etxeko euskaran. Eskertzekoa da Joxe Azurmendi alde hortarik, erabiltzen duen hizkuntzak ederki lauzkatzen duelako izpiritu baten gardentasuna.

Ametsa, konfliktuak, jendarte perfektua. Jainkoa, Aberea, Natura/Kultura, besteak beste, eta finitzeko entsaio bat Utopiaz: gizon-emazteen biziaren inguruko sujetak oro iduriz jorratu ditu Azurmendik. Idazlearen burutazio propioa aberasten dute, lerro bakoitzean, Europako jakitatea emendatu duten philosophoen hitzek. Zilegi balitz, erran genezake, Axularren “Gero” leitzen ari garela ematen duela liburuan aintzina joan arau. Alabaina, Axularrek, orain Azurmendik bezala, bere ikusponduak erdiaroan hain aipatuak ziren pentsalari zerrenda galantaren laguntzaz hedatzen baitzituen. Arrazoinaren garaien ondotik, materialismoak, frangoren ustean, berea egin duelarik, Azurmendik bilduma interesgarria eskaintzen digu.

Pentsamenduak, Azurmendirenak behintzat, zerbaitetarako balio izan behar du. “Gizaberearen bakeak eta gerrak” izeneko obra, zinezko fedezko akta praktiko batez hersten da: “…Euskal Herri zaharraren bizitza, pixka bat ederrago eta libreago antolatzea, bakeanago ere ibil dadin. Justizia pittin batek, askatasunean, bake asko ekar lezake”. Esperantzazko solasak dira.

Esperantza bera, baldintzapeko askatasunean dagoen denbora hauetan, Joxe Azurmendi ausartzen da ibaian gora igeskan.

Ekaitza denean.