kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Hiru gizon bakarka / Bitoriano Gandiaga / Elkar, 1991

Leiendaren sorrera Edorta Jimenez / Argia, 1991-08-04

Liburu bat izan omen zen behin, marka guztiak hautsi zituena. Kaleratu eta urtebetegarrenean ez omen zen alerik geratzen saltokietan. Nahiz eta orduko agintariek galazota izan liburuaren zabalkundea. Eztarrietan gora egin zizkien hango poemek kantariei eta nola pelotak frontisean, halaxe jagitzen ziren entzuleengan. Bitoriano Gandiaga zen egilearen izena eta “Hiru gizon bakarka” zorioneko liburua. Euskal literaturaz apailatu diren liburuetan ere ageri da dagoeneko guzti hau. Leienda da.

Hamazazpi urte igaro dira liburu goraipatu hura argitaratu eta gero. Orain, berriro dugu eskueran, Elkar argitaletxearen bidez. Iraganaldian erabilitako aditzak orainaldira ekartzeko era dugu honetara, bada, lehen argitalpena ezagutu ez edo fotokopien bidez ezagutu genuenok. Irakurle gazteagoek liburua dastatzeko aukerarekin batera epaitzeko modua ere izango dute, zeren liburu hau epaitua izango da eta.

Gandiaga beti izan da epaitua. Oraingoan denok zuzenago eta zuhurrago ibil gaitezen edo, hitzatze ederra dakar liburuak, lehengo hitzaurrearekin batera. Han-hemenka eta tarteka-marteka Gandiagak esaten joan dena bildu eta birjosi du Joxe Azurmendik. Epilogo horrek liburu oso batek adina balio du, berez. Gauzak gordin-gordin esateko ausarkuntza izan du Gandiagak askotan. Egia mingots eta garratzak haren ahotik, entzun ditugunak edo beraren liburuetan irakurriak. Halako saldaz beteriko lapikokada berria da Azurmendik dakarkiguna. Franco hil aurreko urteetan hemen bizi zen giroaren izpilu modukoa dira Gandiagaren hitzak.

“Hiru gizon bakarka” liburua, dena dela, ez aurre eta ez atze, bera berez baliotsua. Gandiagak baino hobeto, nork du hitzen barru musika aditu eta olerkiak berezkotasunez sortu? Inork ez gurean, nik uste. Eta azal hutsa ez den musika horren azpian mamia dago, gainera. Nire epaiketak dioena da mami horrek gaurregungorako ere balio duela, zoritxarrez. Baina hobe Bitoriano bera aditzea, irakurri beharreko liburu honen bidez.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak