kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Domingo Agirre: Euskal eleberriaren sorrera / Ana Toledo / Bizkaiko Foru Aldundia, 1989

Euskal eleberriaren sorrera Josu Landa / Argia, 1990-03-25

Jose Alberto Pradera bizkaitar Diputatu Nagusiak sarrerako lanean liburu hau bizkaitarrei bakarrik eskaintzen badie ere, geuk ere heldu egin diogu Ana Toledoren tesi mardul honi, urte luzeren ondoren mamitutakoa. Txomin Agirreren elaberrigintza du aztergai, argitaratu zituen hiru nobelen egiturak eta hizkuntza ikertuz baina baita ere bere garaiarekiko loturak argitu nahiz.

Esan daiteke tesi hau Agirreren nolabaiteko erreibindikazioa dela. Izan ere, maiz gertatu ohi da, zenbait klasiko (Orixeren kasua izan daiteke aipagarriena) astindu eta gutxietsi ondoren, handik urte batzutara, berriro ere positiboki berreskuratu nahi izatea. Antzeko zerbait gertatu da Txomin Agirrerekin. Euskal nobela modernoaren biztualdiarekin batera, eredu gisa baztertuak izan ziren ondarrutarraren nobelak, eta maiz karikaturizatuak, garaikideak zituen beste kulturetako nobela errealistekin alderatu eta gero.

Toledok buelta bilatu nahi dio oraingoan gutxieste horri, eta horretarako bide ugariak erabiltzen ditu. Aurrenik, egotzi izan zaizkion akatsak ez ezkutatu, baina baloraziorik ezean ezaugarri modura agertu. Bestetik, alderaketak egitekotan inguru gertukoekin egin behar direla esan, Txomin Agirreren nobelak bere inguruaren fruitu izan zirela frogatuz (beste klase bateko errealismoa, baina errealismoa hau ere). Azkenik, Txillardegiren “Leturia” arteko euskal elaberrigintzaren oinarriak eta ezaugarriak ezartzearen meritua harena izan zela egiaztatzea (eritzi bezala maiz entzuna bazen ere, azterketaren bidez xehetu egiten ditu uste horren oinarriak).

Ikerketarako metolodologia helburuen arabera moldatu du egileak, literatur kritika unibertsitarian erabili ohi diren ereduak beharren ondorioz erabiliz. Ereduen arteko sintesia, halere, hankamotz gelditu delakoan gaude. Halako aukera integratzaileak (hots, metolodologia zehatz bati ez jarraikitzeak) barnetik lotuagoa den idazketa eskatzen du, azterketa atalka egin baina idazketa modu osoagoan burutu. Esate batera, tesiaren xede eta ondorioei behatuta, zenbait ikerketa formal isolatuegi geratzen dira, eta ordukoari buruzko azalpen soziologikoa ongi dago, baina Agirreren lanei aplikazio haundirik egin gabekoa.

Esan bezala, Txomin Agirre erreibindikatu beharra zegoen, eta funtzio horixe primeran betetzen duen lana eskuetaraztea eskertu egin behar Ana Toledori.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak