« Azurmendi eta Mirande | Euskal eleberriaren sorrera »
Hi ta ni garade zu, to ez date no / Alfonso Irigoien / Wilsen Editorial, 1989
Hi ta ni garade zu, to ez date no Josu Landa / Argia, 1990-03-18
Liburuan poesia eta prosa poetikoa, biak, agertzen badira ere, argi dago prosa dela bietarik mamitsuena, hain zuzen liburuari izenburua ematen diona. “Lyrika pentsamenduzkoa” generoan txertatzen du bere prosa Irigoienek, non fikziozko istorio bat medio, giza gogoeta filosofikoak igortzen diren.
Antza, Izaro irlan, orain urte batzu, brontzezko inskripzio bat topatu zen. Hasiera batean, grekeraz zela pentsatu bazen ere, gerora jakin zen euskara aintzinakoan idatziak izan zirena, zehazki liburu honen portadan agertzen diren hitz estraino horiexek berberak ziren. Pasadizo erreal hau aitzakia, berak dioen legez, “prosazko monologo-dialogo poetiko odyseikoak”, den historioa burutzea lortu du. Bakarrizketa formako historio honetan, iragana (mitoen garaia) eta oraina uztartzen dira hizlariaren baitan, izate bi ukanik, fisikoa eta izpirituzkoagoa. Euskal eta greziar mitologiak oinarri, Odiseako Ulyses Izaro irlara dator Mariurrikarekin elkartzeko, bai eta Akropoleos-ekin (grekeraz Irigoien esanahiaz) ere, “baina ahozko tradizio hutsetik landako letrarik ez zuketen ezagutzen, bakarra baitzen geroago Homero-k korrituko zuen herri alphabeto sortzaile izaiteko zena eta haren mendeko itsasoa. Eta bakarra geroztik, helenismoaren eta khristianismoaren ostean, Europako kulturaren ubao joria”. Odysea klasikoaren gainean eraikiriko “bertsio” berri hau, protagonistaren bakartasun eta orainatik sortuz doa, errealitatea eta ametsa nahastuz.
Prosa poetiko honetan gogoeta filosofikoen artean argi ikusten da egiten den euskal kulturaren europeartasunaren aldarrikapena, eta oinarri bikoitza du bai edukian eta bai hizkuntzan. Edukiari dagokionez, euskal tradizio etnikoa eta europear kulturaren arteko sintesia eginez; hizkuntzari helduz, grekoz nahiz latinezko funtsa duten hitzetan grafia klasikoa mantendu du eta bestetik euskal idazle klasikoen joskera eta sintasia dira nagusi; “Ondoren Europa emakume mithiko dotoreak eta guk aspaldiko partez elkar ikusi dugu, eta agur abegi onez beterikoa eginik luzaz mintzatu gara, eta etorkizunean ele-meleko bidetik sahiestu gabe askozaz gehiago ari izaiteko garela itsu batek ere ikusten duke. Agur geroko mundu berri berbaren mende eraikitzeko denari. Agur”.
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez
Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Simulakro bat
Leire Ugadi
Mikel Asurmendi
Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Asier Urkiza
31 ipuin
Anton Txekhov
Aritz Galarraga
Odolaren matxinadak
Miren Guilló
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi
Joxe Aldasoro
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro