kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Arteka marteka / Txomin Hegi / Maiatz, 1989

Arteka marteka Josu Landa / Argia, 1989-11-19

Iparraldeko kulturaren barruan gizon giltzarria den baten poema-liburua ekarri digu oraingoan “Maiatz”en liburu-ekimen nekagaitz eta honez gero emankorrak. Bere nortasun ikaragarriaz, Txomin Hegik azken urteotan Iparraldeko kultur mugimenduaren errenferentzi puntu ezinbestekoa bihurtu du bere burua. Betidanik kantari eta, batez ere, aktore. Azken aldian, antzerki zuzendaria ere izan da eta bere jaioterria den Hazparneko Kultur Etxeko arduradun bezala lan nekeza egin izan du azken hiruzpalau urteotan, kulturgintza eraginez baina behar izan denean ere agintarien zirikatzaile eta kritikari.

Oraingoan poeta gisa datorkigu “Arteka marteka” liburua dela medio. Liburuaren antolaketa kronologikoki antologikoa den heinean, bi balio pilatzen dituzte poemok: poesiarena berarena bata, eta testigantzarena bestea. Hamahiru urtetan idatzirikako poemen hautaketa egiten bait da bertan.

Haatik, lehen urteetako poemak oso lotuta ikusi ditugu kantuarekin. Kantatuak izateko eginak dirudite hastapenetako konposizioek, Herriaren sufrimenduak eta Euskal Herriaren ezinak sortutako nahigabe sakon batek kutsatutakoak. Ez da alferrikakoa liburu hasieran Manex Erdozaintzi-Etxart poeta ahantzia erreibindikatzeko saioa, haren poema baten bidez. Urradura bera somatzen da bi poetongan.

Piskanaka bestelako gogoeta puntuetara ematen zaie bide, hildako ezagunen desagertzeak direla kausa, edota elemendu geografiko esanguratsuetatik abiatuz… baina beti ere sakoneko samindura batez kutsaturik. Beranduagoko poemetan bakarrik kausitu ahalko da nolabaiteko ironia edo umorezko kritika, botereari, erlijioari zuzenduta. Bukaera aldera poemen tonua aldatuta ikusten da doi bat: umeentzako alegien baliapidea erabiliz helduentzako irakaspideak eman nahian bezala, senentzia labur-laburrak emanez… liburua Jean Marie Tjibaou militante kanakaren heriotzeak sortarazitako hutsune lazgarriarekin amaitzeko.

Iparraldeko poeta baten aurrean gaude, eta nabari da. Sentsibilitatea ari da poemotan gainezka etengabe, inpotentziak eta sufrimenduak ekartzen dizkigute poemarik onenak. Begirada urrun eta sakoneko gizona da Txomin, hitz neurtuzkoa; poemak ere neurrikoak ditu.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak