kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Christau Doctrin Berri-Ecarlea / Fray Juan Antonio Ubillos / Euskaltzaindia, 1989

Christau Doctrin Berri-Ecarlea Josu Landa / Argia, 1989-07-30

XVIII. mendeko idazle haundietakoa datorkigu boskarrenez plazara. Larramendik sortutako eskola edo “eragina”ren menpe aritu zen euskal idazle-andanako nagusienetakoa. Aurtengo maiatzean bete da Ubillosen heriotzaren II. mendeurrena, eta idazlearen jaioterria izan zen Billabonako Udalak aukerari eutsi egin dio, antolatutako omenaldiaren barruan liburu hau ere argitaratzea erabakiz. Patxi Altunak hitzaurrean dioskunez, Euskaltzaindiak asmo horren berri izan zuenean eskabidea luzatu omen zion aipatu Udalari, hots, “ager zedila, bai, antzineko testua zen-zenean eta hitzik ez letrarik aldatu gabe, baina aldi berean sarrera gisako solasez jantzia, han idazlearen berri irakurleari emanez eta liburua behar zuen oharrez eta argitasunez aberastuz ikerlariaren eta irakurle soilaren faboretan”. Halaxe bada, Patxi Altunak hogei bat orrialdeko hitzaurrea erantsi dio faksimil argitalpen honi, argibidez josiak, argitalpen desberdinen arteko gorabeherak aipatuz, oharpen filologikoak eginez eta akatsak izan litezkeenak zerrendatuz.

Zaharra da faksimil argitalpenak ala argitalpen kritikoak behar ote diren auzia. Bistan da Altuna bigarrenen aldekoa dela erabat —eta ez zaio arrazoi puska bat falta—, oraingoan sarrera mamitsua idaztera mugatu behar izan badu ere. Hala eta guztiz ere, areago ere joan da, erabaki ausarta hartuz: “gaurko usarioen arabera alfer eta trabagarri ziren ehunka koma bidetik kendu, liburu hau irakurtzerakoan lasaiago eta erosoago ibil zedin irakurlea”. Erabaki eztabaidagarri horren ondorioa ez pentsa, dena den, atzera bihurtezina denik, irakurleari arras erraza izango bait zaio faksimilean erauzitako komak utzitako hutsuneen bidez antzematea eta baileuden irakurtzea.

Gogora dezagun, azkenik, aurretik Ubillosek berak egindako argitalpenaz gain, liburuak beste hiru gehiago ere izan dituela, azkena “Hordago”rena (faksimila hau ere), duela hamar bat urte egina. Dena dela, bi faksimil garaikide hauek testu desberdinak hartu ei dituzte jatorrizko gisa. Oraingoan eskuratu arazi zaiguna Azkue Liburutegian dagoenetik kopiatua dago. Ez dadila aukerarik falta, beraz, Ubillosen prosa kulto, estilizatu eta baterazalea dastatzeko.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak