kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Christau Doctrin Berri-Ecarlea / Fray Juan Antonio Ubillos / Euskaltzaindia, 1989

Christau Doctrin Berri-Ecarlea Josu Landa / Argia, 1989-07-30

XVIII. mendeko idazle haundietakoa datorkigu boskarrenez plazara. Larramendik sortutako eskola edo “eragina”ren menpe aritu zen euskal idazle-andanako nagusienetakoa. Aurtengo maiatzean bete da Ubillosen heriotzaren II. mendeurrena, eta idazlearen jaioterria izan zen Billabonako Udalak aukerari eutsi egin dio, antolatutako omenaldiaren barruan liburu hau ere argitaratzea erabakiz. Patxi Altunak hitzaurrean dioskunez, Euskaltzaindiak asmo horren berri izan zuenean eskabidea luzatu omen zion aipatu Udalari, hots, “ager zedila, bai, antzineko testua zen-zenean eta hitzik ez letrarik aldatu gabe, baina aldi berean sarrera gisako solasez jantzia, han idazlearen berri irakurleari emanez eta liburua behar zuen oharrez eta argitasunez aberastuz ikerlariaren eta irakurle soilaren faboretan”. Halaxe bada, Patxi Altunak hogei bat orrialdeko hitzaurrea erantsi dio faksimil argitalpen honi, argibidez josiak, argitalpen desberdinen arteko gorabeherak aipatuz, oharpen filologikoak eginez eta akatsak izan litezkeenak zerrendatuz.

Zaharra da faksimil argitalpenak ala argitalpen kritikoak behar ote diren auzia. Bistan da Altuna bigarrenen aldekoa dela erabat —eta ez zaio arrazoi puska bat falta—, oraingoan sarrera mamitsua idaztera mugatu behar izan badu ere. Hala eta guztiz ere, areago ere joan da, erabaki ausarta hartuz: “gaurko usarioen arabera alfer eta trabagarri ziren ehunka koma bidetik kendu, liburu hau irakurtzerakoan lasaiago eta erosoago ibil zedin irakurlea”. Erabaki eztabaidagarri horren ondorioa ez pentsa, dena den, atzera bihurtezina denik, irakurleari arras erraza izango bait zaio faksimilean erauzitako komak utzitako hutsuneen bidez antzematea eta baileuden irakurtzea.

Gogora dezagun, azkenik, aurretik Ubillosek berak egindako argitalpenaz gain, liburuak beste hiru gehiago ere izan dituela, azkena “Hordago”rena (faksimila hau ere), duela hamar bat urte egina. Dena dela, bi faksimil garaikide hauek testu desberdinak hartu ei dituzte jatorrizko gisa. Oraingoan eskuratu arazi zaiguna Azkue Liburutegian dagoenetik kopiatua dago. Ez dadila aukerarik falta, beraz, Ubillosen prosa kulto, estilizatu eta baterazalea dastatzeko.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak