kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Baigorriko zazpi liliak / Jean Duvoisin / Elkar, 1987

Baigorriko zazpi liliak Xabier Mendiguren / Argia, 1987-11-08

Beti da pozgarria klasikoen idazian ezezagunak argitaratzea. Areago klasiko hori Duvoisin lapurtarra bezalako idazle jori eta trebea baldin bada. Eta zer esanik ez lan horrek dotrinaz jositako gure “literatura”n hain urri ditugun kontaerak ekarriz gero. Beraz, Juan San Martinen eskutik datorkigun argitalpen honek bozkarioz bete gaituela esan behar. Tamalez, argitalpena behar bezalakoa ez izateak ilundu digu pixka bat hasierako poza.

Hel diezaiogun ordea Duvoisin kapitainaren lanari. Euskal itzultzaileen aintzidari honek bazuen beretik emateko aski adore eta sormen ere, eta honako hau ez da erakusgarri makala. Artazuriketara bildutako neskek ematen dute narrazio osoaren markoa, eta honen barnean neska bakoitzak bere ipuina tartekatuko du: llaburrak hasieran, gero eta luzeagoak ondoren.

Ipuinoi garbi asko antzematen zaie ahozko tradiziotik jasoak direla, baina hala ere horrek ez du ukatzen euskal narratibaren historian duten garrantzia, batez ere “Piarres Adame” baino lehen kaleratu zirela kontuan izanik, nahiz zenbait arrazoi direla medio orain artean erdi ilunpetan egon diren, Piarres Xarrittonek aurkitu dituen arte.

Tamalgarria esan dugu zela argitalpena egin den modua: ezin da esan, adibidez, ortografia “gaurkotu” egin dela gaurkotze hori zehatz-mehatz zertan gauzatzen den aipatu gabe; gainera, aipatzen den adibide zehatza, kontsonante ondoko h-ak kentzea, Iparraldeko klasikoak argitaratzean inortxok egiten ez duenetakoa da hain zuzen ere.

Bada ohar pare bat, honako eta harako esaldiak atsotitz direla esanaz, baina horretan hastez gerotan beste atsotitz asko eta asko dagoela esan behar. Zorionez bada liburu amaieran “hiztegiño” bat, baina “ñoegi” ote den iruditu zait. San Martinek behin baino gehiagotan aipatzen du Duvoisinen “Laborantzako liburua”; bada, ez da denbora gehiegi Patxi Altunak horren argitalpena prestatu zuela; baluke San Martinek bertan zer ikasia.

Hitzaurrea bera ere hobetoxeago eta euskara txukunagoan egitea bazegoela uste dugu. Esate baterako, ipuinon etorkiari dagokionez “elezahar eleberrituak” direla errepikatzen digu birritan San Martinek, iturburuez ezer zehatzagorik adierazi gabe.

Hala eta guztiz, liburu ederra, Duvoisinek holaxe bataiatu zuena baino are ederragoa.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak