Foruak eta euskal literatura / Angel Zelaieta / Kriselu, 1978
Azterketa formalista bi J.S. / Zeruko Argia, 1978-12-24
Angel Zelaietak, mailabiarra eta Anaitasunako zuzendari ohiak, liburu interesgarri bat zuen argitaratua Gabriel Arestiren figurari buruz (1). Obra hori biografikoa zen batipat. Orain beste liburuxka bat argitaratu du (hau ere Kriselu editorialean) eta Foruak eta euskal literatura deritza. Titulo hau ez da egokia barneko idazlanon sentidoa ez baitu argi adierazten. Izan ere, liburua azterketa literario desberdin bik osatzen dute. Bata, Arrese Beitiaren foruzaletasuna izendatzen da eta Aita Onaindiaren hitzaurre baten ondoren otxandiar olerkari horren “Kantu Errikoiak” (2) arakatzen dira. Bestea, Pedro Astarloak Longa Jeneralari egindako eskeintza deritza (3) eta texto aski ezezagun baten funtsezko ideolojia ikertzen da. Bi idazlanok badute foruekiko zerikusirik euskal giro dezimononikoak baitira eta garai hartako ideolojia foruzale eta prenazaionalista isladatzen baitute. Angel Zelaietak azterketa biotan metodo formalista darabil, hau da, estrukturalismoak sortutako metodoa. Lehenbiziko idazlanean, Jakobsonek fonetika alorrean proposatutako eta Greimasek semantikan aplikatutako binarismoaren metodoa erabiltzen du batez ere, Felipe Arrese Beitia baitan guztia sistema koherente batez atzemateko. Bigarren textoa aztertzeko Greimasen estruktura literarioak analizatzeko metodoa erabiltzen da, zeinaren arauera sei aktante ikertzen diren, eta kasu honetan destinatarioa delakoa bilatzen da batez ere. Orohar, beraz, texto bion azterketa semantiko-formalista egiten da.
(1) GABRIEL ARESTI. Angel Zelaieta Kriselu Ed. Donostia, 1976.
(2) OLERKIAK. F. Arrese Beitia. Euskaltzaindiak Ed. Bilbo, 1956.
(3) URTECO DOMECA GUSTIJETARAKO CATECISMUA. Fr. Pedro Astarloa. Bilbao, 1818.
Bidaideak
Agurtzane Intxaurraga / Arantxa Iturbe
Javier Rojo
Abaro
Itxaro Borda
Igor Estankona
Analfabetoa idazle
Agota Kristof
Irati Majuelo
Erle langileen amodioak
Aleksandra Kollontai
Ibon Egaña
Urrats urratuak
Askoren artean
Javier Rojo
Hiruki gatazkatsua
Marina Sagastizabal
Nagore Fernandez
Naparra, kasu irekia
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Eros
Eric Dicharry
Javier Rojo
Bidasoan gora
Eneko Aizpurua
Mikel Asurmendi
Ibaiertzeko ipuina
Oihane Amantegi Uriarte
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Argiantza
Pello Lizarralde
Hasier Rekondo
Nola gorde errautsa kolkoan
Miren Agur Meabe
Javier Rojo
"C'est la vie" kantatzen dute zaharrek
Karlos Zabala
Arrate Beristain Uriarte
Ibaiertzeko ipuina
Oihane Amantegi Uriarte
Rafa Ugalde