susa | literatur emailuak | literaturaren zubitegia | euskarari ekarriak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | ipuina.eus | ganbila.eus

« Etiopia | Gauzetan »

Foruak eta euskal literatura / Angel Zelaieta / Kriselu, 1978

Azterketa formalista bi J.S. / Zeruko Argia, 1978-12-24

Angel Zelaietak, mailabiarra eta Anaitasunako zuzendari ohiak, liburu interesgarri bat zuen argitaratua Gabriel Arestiren figurari buruz (1). Obra hori biografikoa zen batipat. Orain beste liburuxka bat argitaratu du (hau ere Kriselu editorialean) eta Foruak eta euskal literatura deritza. Titulo hau ez da egokia barneko idazlanon sentidoa ez baitu argi adierazten. Izan ere, liburua azterketa literario desberdin bik osatzen dute. Bata, Arrese Beitiaren foruzaletasuna izendatzen da eta Aita Onaindiaren hitzaurre baten ondoren otxandiar olerkari horren “Kantu Errikoiak” (2) arakatzen dira. Bestea, Pedro Astarloak Longa Jeneralari egindako eskeintza deritza (3) eta texto aski ezezagun baten funtsezko ideolojia ikertzen da. Bi idazlanok badute foruekiko zerikusirik euskal giro dezimononikoak baitira eta garai hartako ideolojia foruzale eta prenazaionalista isladatzen baitute. Angel Zelaietak azterketa biotan metodo formalista darabil, hau da, estrukturalismoak sortutako metodoa. Lehenbiziko idazlanean, Jakobsonek fonetika alorrean proposatutako eta Greimasek semantikan aplikatutako binarismoaren metodoa erabiltzen du batez ere, Felipe Arrese Beitia baitan guztia sistema koherente batez atzemateko. Bigarren textoa aztertzeko Greimasen estruktura literarioak analizatzeko metodoa erabiltzen da, zeinaren arauera sei aktante ikertzen diren, eta kasu honetan destinatarioa delakoa bilatzen da batez ere. Orohar, beraz, texto bion azterketa semantiko-formalista egiten da.

(1) GABRIEL ARESTI. Angel Zelaieta Kriselu Ed. Donostia, 1976.

(2) OLERKIAK. F. Arrese Beitia. Euskaltzaindiak Ed. Bilbo, 1956.

(3) URTECO DOMECA GUSTIJETARAKO CATECISMUA. Fr. Pedro Astarloa. Bilbao, 1818.