susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ipuin bilduma | Manu Ertzilla: paper zuriaren aitzinean »

Herria eta bidea / Luis Mari Mujika / Ediciones Vascas, 1978

“Herria eta bidea” poemaz Edertzale / Zeruko Argia, 1978-04-23

Luis Mari Mujikak eskaini ditu bi liburu nagusi poesi-arloan: Zortziko hautsiak eta Herria eta bidea. Liburu honek hartuak ditu beren agurmen-hitzak Juan Mari Lekuonaren ahotik. Orain Herria eta bideari lotuko natzaio.

Mujikaren bide berriak Nerudaren surrealismoaz eta Lorcaren zenbait teknikaz azaltzen zaizkigu. Poesia sozialaren zenbait planteamendu panfletista eta errazkor gaindu egiten da eskuartean dugun liburu berri honetan. Mujika, nere lagunaren luman, euskal tragismoak abots gori bat irabazten du. Bertan Euskal Herriaren alde odola eman duten Etxebarrietak, Zabalak, Txikik, Mendizabalek, Gardokik, etabarrek beren alegia nagusiki lortzen dute. Sinbolismoak dakarkien baliakizunak ongi aprobetxatzen dira. Horretarako bisemiak, sinestesiak, transposizioak, metafora plastikoak etab. ez dira falta.

Liburuak bere lirikotasunean oso goi eta gaurko deritzaigu. Egilearen plastizitatea basatia eta bizkorra da zenbait poemetan. Mujika oso ausarta azaltzen zaigun zenbait poesia neurtu asmatzekoan. Teknika-bideak ez dute gure literaturan, maiz, eredurik.

Bestalde, poesia neurtua berarengan erreakzio garbi bat da; gaurko abandonismoa poesia neurtuarekiko penagarria da. Poesia neurtua bide bat bakarrik da, baina bide horiek badu bere edertasuna Lizardi baterengan, Orixe eta bestetan…

Estetika aldetik poetak literatur baliakizunen ezagumen aparta adiierazten digu. Historia eta sozial-arazoak poesia honetan sintesisa aparta azaltzen digute. Poema hauetan plano onirikoak, ebokazioak, bisemia sinkronizatuak, presagioak etab. oso ongi lotuta daude. A. metaforatik B. metaforatarako bidea eta B-tik C-ra nagusiki eta etengabe egiten da.

Hitz batean, Mujikaren bidea poesia sozial klase baten prosaismoaren erreakzioa da, eta bere aburutan, Eizagirre, lehen aldiko Gandiaga, Trintxerpe, Lete baten bide sinbolistak hainbat aberatsagoak dira gure hizkuntzarentzako.

Liburu honen aportazioa geroak epaituko du, bainan ez dugu dudarik aportazio horiek nagusiak, originalak aberatsak izan direla. Liburuan gure lagunaren poemari egin diogun prologoan (“Herria eta bidea“) beste alde estetiko eta tematikoak sakonkiago azter litzateke irakurleak.