susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« “Itsasoa ur-bazter luzea da” | Haurgintza minetan »

Muga beroak / Juan Mari Lekuona / Gero, 1973

Muga beroak Irastorza / Zeruko Argia, 1973-04-22

Juan Mari Lekuonak Gero-n atera duen liburuaren izena duzu. Azala eta marrazkiak, berriz, Edorta Kortadirenak dituzu.

Xabier Letek egin dio aintzin solasa. Egokia gainera. Inork baino hobeto ezagutzen bait du Juan Mari agian, bai gizon bezala eta bai poeta bezala.

Herenegun: 1950 (zazpi poema), Atzo: 1966 (Mindura gaur) eta, Gaur: 1972 (Hondarrean idatzia); hiru zati hauek osatzen dute Muga beroak deituriko liburua.

Lehendik ere ezaguna zen Juan Mari poeta bezala. Poeta ona eta fina bezala gainera. Baina honen poesigintzaren alderdi bat besterik ez genduen ezagutzen.

Gaur, ordea, luzaroan zai egon ondoren argia ikusi dute Juan Mariren poesiarik onenak eta osatuenak. Euri asko egin du Euskal Herrian 1950tik 1972ra arte, aurreneko olerkitik azkenekoraino. Aldaketa asko izan da Euskal Herrian eta Juan Mariren baitan. Besteak beste, liburu hau, aldaketa horren agerpen dugu. Zati bakoitzak bere garaia adierazten du nabarmen.

“Juan Mari Lekuonaren liburua, dio Xabier Letek; maila eta era desberdinetan, gure azken urteotako historiaren ilustrazione bizikor eta interesgarria da. Berdin esan liteke poesi-joeraren xehetasunei, gaien aukeratze, erabiltze, eta estiloaren problemei gagozkielarik ere. Ez dugu uste, alde horretatik begiratuta, Lekuonaren bezain liburu garrantzitsu askorik gure artean argitaratu denik. Juan Marik berak horrela nahi izan du gainera. Hori nabarmen dago liburuaren egituran bertan; bera nondik datorren eta nora heldu den erakutsi nahi izan du. Ez ditu ukatu, ez estali, molde, influentzi eta jokabideak. Bestalde, lehen aipatu dudan bezala, liburua hiru zati eginaz, zati bakoitzaren ahaide eta berezitasunak markatuz (gai, pertsamolde, hizkuntza aldetik), bere burua osotasun hortan agertu du. Eta guzti horren hoberena zera da: ez duela, egin duen hori eta egin duen hortatik, deus ere pasiboki egin, jakinaren gainean baizik. Kontradizioak gaindituz, eta, bere nortasun orokorrarekin batera, nortasun poetikoa tinkotuz”.