kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Deabruaren hiztegia / Ambrose Bierce (Xabier Olarra) / Ibaizabal, 2001

Ziniko baten hitzak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-07-14

Pelikula bat aipatuko dut gaiarekin zer ikusi zuzena duelako, noski. Gringo Viejo, Carlos Fuentesen izen bereko eleberrian oinarritua, non Gregory Peck ikus daitekeen, bere bizitzako azkeneko urteetan esango nuke, “gringo”arena egiten, Mexikoko Iraultza deitu izan dena pil-pilean jarrita dagoen garaian.

Gringoa gizon adintsua da, baina ez erabat zaharra, edo ez dirudi behintzat; gringoak ez du ezertan sinesten, Estatu Batuetatik etorri da Mexikora, baina ez du ezer berririk aurkitu han, gringoak mundu honetatik joan nahi du, abentura usainean; besterik ez.

Gregory Peck-ek pantailan bizia ematen dion gringoa, hain zuzen, Ambrose Bierce zen, Estatu Batuetan egon den (ez dakit benetan bizi ote zen, bizitzaren zentzurik osoenean) idazlerik bitxienetakoa. Idazleak, berez, bitziak eta xelebre samarrak diren lurraldean, Mark Twain esaterako, ez da meritu makala Ambrose Biercerena. Kazetari izan zen eta artikulu zorrotzak idazten zituen; ez alferrik zuen ongi irabazia “Mikatza” ezizena, mingotsaren fama ere bazuen kazetarien artean: errealitatearen alderik gozoenari jaramonik egin gabe, alde ilun zikin eta gazi-gozoa argitaratzeko grinagatik seguru asko. Ipuinak ere idatzi zituen, eta esan behar da jeneroak eman dituen ipuinik politenetakoak (pare bat behintzat bai) Biercek berak idatzitakoak direla. Ikus bestela gerra zibilari buruzkoak.

Baina euskaraz kaleratu dena bestelako lana da, euskaraz txukun eta dotore kaleratu dena, irakurtzen gozatzeko moduan hain zuzen, liburu bitxia da, jenero batean edo bestean sar ez daitekeena. Hiztegi moduan dago antolatuta, eta hiztegia ere bada, baina ifrentzutik begiratuta.

Hitzaren azpildurak aurkitu ondoren, hitzaren esanahiari gozotasun oro kendu ondoren, hitza eta esanahia geratzen diren bezala deskribatzen dizkigu. Zinikoaren lana, noski.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak