« Poe-ren istorioak | Azkonaren Koilara bete hitz »
Deabruaren hiztegia / Ambrose Bierce (Xabier Olarra) / Ibaizabal, 2001
Ziniko baten hitzak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-07-14
Pelikula bat aipatuko dut gaiarekin zer ikusi zuzena duelako, noski. Gringo Viejo, Carlos Fuentesen izen bereko eleberrian oinarritua, non Gregory Peck ikus daitekeen, bere bizitzako azkeneko urteetan esango nuke, “gringo”arena egiten, Mexikoko Iraultza deitu izan dena pil-pilean jarrita dagoen garaian.
Gringoa gizon adintsua da, baina ez erabat zaharra, edo ez dirudi behintzat; gringoak ez du ezertan sinesten, Estatu Batuetatik etorri da Mexikora, baina ez du ezer berririk aurkitu han, gringoak mundu honetatik joan nahi du, abentura usainean; besterik ez.
Gregory Peck-ek pantailan bizia ematen dion gringoa, hain zuzen, Ambrose Bierce zen, Estatu Batuetan egon den (ez dakit benetan bizi ote zen, bizitzaren zentzurik osoenean) idazlerik bitxienetakoa. Idazleak, berez, bitziak eta xelebre samarrak diren lurraldean, Mark Twain esaterako, ez da meritu makala Ambrose Biercerena. Kazetari izan zen eta artikulu zorrotzak idazten zituen; ez alferrik zuen ongi irabazia “Mikatza” ezizena, mingotsaren fama ere bazuen kazetarien artean: errealitatearen alderik gozoenari jaramonik egin gabe, alde ilun zikin eta gazi-gozoa argitaratzeko grinagatik seguru asko. Ipuinak ere idatzi zituen, eta esan behar da jeneroak eman dituen ipuinik politenetakoak (pare bat behintzat bai) Biercek berak idatzitakoak direla. Ikus bestela gerra zibilari buruzkoak.
Baina euskaraz kaleratu dena bestelako lana da, euskaraz txukun eta dotore kaleratu dena, irakurtzen gozatzeko moduan hain zuzen, liburu bitxia da, jenero batean edo bestean sar ez daitekeena. Hiztegi moduan dago antolatuta, eta hiztegia ere bada, baina ifrentzutik begiratuta.
Hitzaren azpildurak aurkitu ondoren, hitzaren esanahiari gozotasun oro kendu ondoren, hitza eta esanahia geratzen diren bezala deskribatzen dizkigu. Zinikoaren lana, noski.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez