kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Maitasun elaberriak irakurtzen zituen agurea / Luis Sepulveda (Ana Santos Elortza) / Txalaparta, 1997

Ipuin luze eta ederra Mikel Aldalur / Euskaldunon Egunkaria, 1998-02-14

Gu bezala, bat baino gehiago poztuko zen ziurrenik Luis Sepulvedaren liburu ezagunena euskaraz argitaratu dela jakitean. Badirudi, gainera, Sepulveda bera ere gustura gelditu dela euskarazko itzulpenarekin. Izan ere, amona euskalduna zuen txiletar horrek Donostian azaldu zuenez, “hunkidura berezi bat” sentiarazi baitio euskarazko itzulpenak. Donibane-Lohizunen jaio eta, Txilera joan aurretik, Getarian bizi izan zen Sepulvedaren amona eta, badirudi bilobak laster batean izango duela hunkidura berezi bat sentitzeko beste aukera bat, Txalaparta argitaletxeak aurten bertan argitaratuko baitio Patagonia Express liburua euskaraz.

Oraingoz euskaraz irakur dezakegun Sepulvedaren liburu bakarrari buruz, berriz, hunkidura bereziz hitz egingo dugu guk ere. Eleberri laburra baino gehiago, ipuin luzea da Maitasun eleberriak irakurtzen zituen agurea. Egundoko liburua, liluragarria, batzuen iritzirako. Polita, baina ez hainbesterako, besteenerako. Singlea beste zenbaitentzat. Guk, berriz, ederra adjetiboa aukeratu dugu.

Ederra baita Antonio Jose Bolivar-en istorioa. Ekuadorko Amazoniako herrixka urrun batean kokatua, bakarrik bizi den agure baten bizitza eta oihana uztartzen dituen ipuin luzea. Shuar indiarren artean aurkitu zuen agureak lagunartea, eta haiekin ikasi zuen oihana ezagutu eta euren legeak errespetatzen.

Gero, erdi indiar erdi zuri, El Idilio herrixkara itzultzen denean, progresoak hiltzera daraman mundu zoragarriaren gainbeheraren lekuko triste bihurtuko da agurea. Urtean bitan Rubicundo Loachamin dentista ibiltariak ekartzen dizkion maitasun eleberriak irakurtzen ematen ditu egunak, “hauek hain hitz ederrez mintzatzen baitziren maitasunez, ezen batzuetan giza basakeria ahaztarazten baitzioten”.

Progresoak oihanaren erdian zein gutxi balio duen eta ezjakintasuna zuhaitzak moztu ahala zelan hedatzen den erakusten du istorio eder honen bidez Sepulvedak. Oihana, natura eta shuarren ohiturak ezagutzeko arras egokiak diren orrialdeak eskaintzen dizkigu ahalegin horretan eta, azken batean, ipuin luze edota eleberri labur hau, prosaz idatzitako poema zoragarria dela ohartzen da irakurlea. Poesia hutsa baita istorio hau.

Jatorrizko bertsioa, gazteaniazkoa, ez genuen irakurria, eta, beraz, euskaraz irakurri dugu lehen aldiz liburu hau. Ana Santosen itzulpenari, tarteka, antzeman diogu hori. Itzulpena dela, alegia. Baina, gainontzean, ez du zer leporaturik. Esan dugun bezala, liluragarria iruditu baitzaigu liburua. Ana Santos Sepulvedaren liburuak liluratu eta gaztelaniazko testua euskaratzera ausartu zen irakurlea da. Zuzenketak zuzenketa, gero etorri da argitaratzearena. Euskal irakurleak ahalegina eskertuko duelakoan gaude.

Istorio ederren zalea denak ez du aitzakiarik liburu honi ez heltzeko. Erraz irakurtzen da, laburra da eta luzaroan gogoratzen diren horietakoa da. Klasikoa. Eleberri laburra baina oroimen luze eta ederra. Antonio Jose Bolivarren istorioa bezala.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak