« Bizitzaren metafora | Idazkera ariketak »
Maitasun elaberriak irakurtzen zituen agurea / Luis Sepulveda (Ana Santos Elortza) / Txalaparta, 1997
Ipuin luze eta ederra Mikel Aldalur / Euskaldunon Egunkaria, 1998-02-14
Gu bezala, bat baino gehiago poztuko zen ziurrenik Luis Sepulvedaren liburu ezagunena euskaraz argitaratu dela jakitean. Badirudi, gainera, Sepulveda bera ere gustura gelditu dela euskarazko itzulpenarekin. Izan ere, amona euskalduna zuen txiletar horrek Donostian azaldu zuenez, “hunkidura berezi bat” sentiarazi baitio euskarazko itzulpenak. Donibane-Lohizunen jaio eta, Txilera joan aurretik, Getarian bizi izan zen Sepulvedaren amona eta, badirudi bilobak laster batean izango duela hunkidura berezi bat sentitzeko beste aukera bat, Txalaparta argitaletxeak aurten bertan argitaratuko baitio Patagonia Express liburua euskaraz.
Oraingoz euskaraz irakur dezakegun Sepulvedaren liburu bakarrari buruz, berriz, hunkidura bereziz hitz egingo dugu guk ere. Eleberri laburra baino gehiago, ipuin luzea da Maitasun eleberriak irakurtzen zituen agurea. Egundoko liburua, liluragarria, batzuen iritzirako. Polita, baina ez hainbesterako, besteenerako. Singlea beste zenbaitentzat. Guk, berriz, ederra adjetiboa aukeratu dugu.
Ederra baita Antonio Jose Bolivar-en istorioa. Ekuadorko Amazoniako herrixka urrun batean kokatua, bakarrik bizi den agure baten bizitza eta oihana uztartzen dituen ipuin luzea. Shuar indiarren artean aurkitu zuen agureak lagunartea, eta haiekin ikasi zuen oihana ezagutu eta euren legeak errespetatzen.
Gero, erdi indiar erdi zuri, El Idilio herrixkara itzultzen denean, progresoak hiltzera daraman mundu zoragarriaren gainbeheraren lekuko triste bihurtuko da agurea. Urtean bitan Rubicundo Loachamin dentista ibiltariak ekartzen dizkion maitasun eleberriak irakurtzen ematen ditu egunak, “hauek hain hitz ederrez mintzatzen baitziren maitasunez, ezen batzuetan giza basakeria ahaztarazten baitzioten”.
Progresoak oihanaren erdian zein gutxi balio duen eta ezjakintasuna zuhaitzak moztu ahala zelan hedatzen den erakusten du istorio eder honen bidez Sepulvedak. Oihana, natura eta shuarren ohiturak ezagutzeko arras egokiak diren orrialdeak eskaintzen dizkigu ahalegin horretan eta, azken batean, ipuin luze edota eleberri labur hau, prosaz idatzitako poema zoragarria dela ohartzen da irakurlea. Poesia hutsa baita istorio hau.
Jatorrizko bertsioa, gazteaniazkoa, ez genuen irakurria, eta, beraz, euskaraz irakurri dugu lehen aldiz liburu hau. Ana Santosen itzulpenari, tarteka, antzeman diogu hori. Itzulpena dela, alegia. Baina, gainontzean, ez du zer leporaturik. Esan dugun bezala, liluragarria iruditu baitzaigu liburua. Ana Santos Sepulvedaren liburuak liluratu eta gaztelaniazko testua euskaratzera ausartu zen irakurlea da. Zuzenketak zuzenketa, gero etorri da argitaratzearena. Euskal irakurleak ahalegina eskertuko duelakoan gaude.
Istorio ederren zalea denak ez du aitzakiarik liburu honi ez heltzeko. Erraz irakurtzen da, laburra da eta luzaroan gogoratzen diren horietakoa da. Klasikoa. Eleberri laburra baina oroimen luze eta ederra. Antonio Jose Bolivarren istorioa bezala.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera