kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Haizegua / Martin Indaburu / Pamiela, 1995

Aspaldiko partez Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1995-09-17

Aspaldiko partez hona ekarri guran nabilen liburu honek —“Haizegua”— poesiarekin adiskidetu nau. Egilea, Martin Indaburu, 1862an Zugarramurdin jaio eta 1935ean hil zen, urrian. Hala bada, ez da liburu berria; argitaratu ere iazko larrazkenean argitaratu zen. Hala eta guztiz ere, gure olerkigintzari haize berria dakarkiolakoan nago, erabat modernoa dela irizten baitiot.

Liburua hogeita bost olerkik osatzen dute, eurotariko hemeretzik barne nortasun bat dutelarik, hala gaiaren aldetik nola tonuaren aldetik ere. Gainera egileak berak zenbatu zituen. Itxura denez, Martin Indaburu ehiztaria izan genuen eta, ondorioz, naturari estuki atxikia. Igartzen zaio, bai. Gutxitan irakurri izan dut bizitzaren hatsa, haren magikotasuna eta aldi bereko misteriozko itzal-argiak hobeto islatzen dakizkien olerkaririk.

Martin Indaburuk usoak eta ehiza ditu olerkigai, haizearekin batera denboraren iraganaren eta bizitzaren beraren sinbolo unibertsal bilakaraziz. “Arimen eta usoen egaldacatzea da / haizien arabera; / badira loriec lucitzen dittuzten bezalako haiziak, / badira bioletak ere, / urdinchcac ta moratuac…”. Halaxe dio “Haizegua” izeneko olerkiak, hain zuzen ere, bildumako lehena izanik liburuari izena ematen dionak. Irakurtzen hasi baino ez, eta irakurleak poeta-sen itzela duen norbaiten lanaren aurrean dagoela igartzen du. Gero, orrialdeetan barrena aurrera egin ahala, hasierako susmo hori erabateko egia dela ohartzen da norbera.

Alde teknikoetan sartu nahi gabe ere, sarritan hain antzua izaten den axaleko ezein neurriri men egin beharrean egileak olerkien, barruko punpadei so eginez lan egin zuela esan behar dela uste dut. Ez da Indabururen alde berritzaile bakarra. Aipagarria da erderakadetara jotzean ere duen berezkotasuna —“Ya que ta bazuazte…” dioenean bezala—, irudiak sortzeko duen ahalmenarekin batera. Den-dena sortu gogo zuen irudiaren edo giroaren menpe jartzen zuen Martin Indaburuk, zalantzarik gabe. Ni neu, hunkitu egiten nau Irdabururen “Haizegua” honek. Aspaldiko partez.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak