susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Kontatzearen plazerra | Indartsua eta borobila »

Haizegua / Martin Indaburu / Pamiela, 1995

Aspaldiko partez Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1995-09-17

Aspaldiko partez hona ekarri guran nabilen liburu honek —”Haizegua”— poesiarekin adiskidetu nau. Egilea, Martin Indaburu, 1862an Zugarramurdin jaio eta 1935ean hil zen, urrian. Hala bada, ez da liburu berria; argitaratu ere iazko larrazkenean argitaratu zen. Hala eta guztiz ere, gure olerkigintzari haize berria dakarkiolakoan nago, erabat modernoa dela irizten baitiot.

Liburua hogeita bost olerkik osatzen dute, eurotariko hemeretzik barne nortasun bat dutelarik, hala gaiaren aldetik nola tonuaren aldetik ere. Gainera egileak berak zenbatu zituen. Itxura denez, Martin Indaburu ehiztaria izan genuen eta, ondorioz, naturari estuki atxikia. Igartzen zaio, bai. Gutxitan irakurri izan dut bizitzaren hatsa, haren magikotasuna eta aldi bereko misteriozko itzal-argiak hobeto islatzen dakizkien olerkaririk.

Martin Indaburuk usoak eta ehiza ditu olerkigai, haizearekin batera denboraren iraganaren eta bizitzaren beraren sinbolo unibertsal bilakaraziz. “Arimen eta usoen egaldacatzea da / haizien arabera; / badira loriec lucitzen dittuzten bezalako haiziak, / badira bioletak ere, / urdinchcac ta moratuac…”. Halaxe dio “Haizegua” izeneko olerkiak, hain zuzen ere, bildumako lehena izanik liburuari izena ematen dionak. Irakurtzen hasi baino ez, eta irakurleak poeta-sen itzela duen norbaiten lanaren aurrean dagoela igartzen du. Gero, orrialdeetan barrena aurrera egin ahala, hasierako susmo hori erabateko egia dela ohartzen da norbera.

Alde teknikoetan sartu nahi gabe ere, sarritan hain antzua izaten den axaleko ezein neurriri men egin beharrean egileak olerkien, barruko punpadei so eginez lan egin zuela esan behar dela uste dut. Ez da Indabururen alde berritzaile bakarra. Aipagarria da erderakadetara jotzean ere duen berezkotasuna —”Ya que ta bazuazte…” dioenean bezala—, irudiak sortzeko duen ahalmenarekin batera. Den-dena sortu gogo zuen irudiaren edo giroaren menpe jartzen zuen Martin Indaburuk, zalantzarik gabe. Ni neu, hunkitu egiten nau Irdabururen “Haizegua” honek. Aspaldiko partez.