« Anjel Lertxundiren trepetak | Azalaren mintzoa »
Atari ahantziak / Aurelia Arkotxa / Pamiela, 1993
Bluitasuna Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1995-05-21
“Atari ahantziak” (Pamiela, 1993) dira Aurelia Arkotxaren azken liburuko olerkiak, oroimenezko sarrera eta bide zidorrak, mundua beste modu batez ikusteko gonbitea.
Jon Kortazarren “Palabra de mujer” deitutako artikuluan puntu anitz ukitzen dira. Leku eta aro desberdinetako adibideak direla medio, emakumeek badutela bere hizkerarik frogatu ondoren, hizkera honen berezitasun zenbait dakarzkigu. Emakumeek erabiltzen duten hizkera gizonena baino aberatsagoa omen da, besteak beste, Steiner-en hitzetan “promesa simulatuak eta erabaki zuhurrak” seinalatzen dituen “futuro optativo” delakoagaitik, kolore errejistroagaitik eta margoa ñabartzerakoan hitz gehiagoren jabe izateagaitik. Batetik, zenbait gizartetan sehaska kantetan ez ezik ahozko literaturan ere tradizioaren igorle izan direlako, eta bestetik, aparteko giroen prestatzaile direlako, emakumeen hizkera propioa, intimoa, pertsonala eta sentibera izateaz gain, utopien kreatzaile ere bada.
Aurelia Arkotxaren atari ahantziotara itzuliz, sentiberatasun emearen angelutik sortutako liburu batekin gaudela ohartuko gara irakurtzen hasi eta berehala. Iragan denboraren aztarna legarretan arrailduak agertuko zaizkigu oroimenean gelditutako orri markatuok, aspaldiko istorioen oihartzun anestesiatuok, bizitzak jipoitutakoen seinale momifikatuok. Izan ere, Aurelia Arkotxak, sufritu dutenen alboan jartzen denean edo trajedia bat argazkitzen eta kontatzen digunean, surrealismozko erliebe minbiziaz azpimarratzen du gaia, elipsien aurresentipenean gakoturik premia larrizko esaldi motzen bidez, baina sentiberatasunaren hatza gainetik pasatuz; sinbolo eta errepikazio obsesiboen bidez, baina laztan emeaz jabaldurik. Ez zaio falta ironia salaketa lerroetan. Bere hitza ozena eta isila da, eta zapalduekiko bere begirada, samurra, une zailetan egoten dakienetakoa. Tracy Chapman.
Poema luzeak laburrekin tartekaturik doaz. Luzeetan gai sakonagoak narratzen diren bitartean, laburretan errimak gidaturik, erritmoz arinagoak dira, argi printzak, paralelismo jolasgarrizko partiturak.
Lore-belarren usainez lagundurik kolore-tonu desberdinak agertuko zaizkigu, eta baita ere, Ipar Euskal Herriko poesiaren ezaugarriak diren sentsaziozko mozkorraldia eta lirika garbia.
Eta poesiaren eskutik pintura. “Hortensien urdiñ ikaragarriak / Kandinsky Giotto Klein Fra Angelico” (65. or.). Magritte. Hokusai. Baina, batez ere, pinturarekin batera paisaia, minaren ordezkari, edo hobeto esanda, balsamo.
Haurrak ekarri egiten dizkigu, haurraren mundu misteriotsua erakusten, eta gizaki txiki hauen irudimena ez ezik jakintza ere poetizatzen.
Ez daukat dudarik, Aurelia Arkotxaren atari ahantziak zein nire gelak eta zelaiak zentzu eta bizitza propioz jantzirik doaz.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera