« Ordena kaosean | Madariagaren “Orbanak” kaleratu du Olerti etxeak »
XX. mendeko poesia kaierak / Bitoriano Gandiaga / Susa, 2001
Mende bat hitzetan Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-06-23
Mende bat joan da, edo joan zaigu, hitzetan batez ere. Ez da joan orbanik utzi gabe, eta oraindik hemen gabiltza nola sendatu ez dakigula. Bitoriano Gandiaga ere joan zaigu, mendea hastearekin batera, edo hortxe-hortxe. Gogoan dugu eta piska batean ere gogoan izango dugu haren hitza batez ere. Hark entzuna izateko idazten zuen, irakurria bainoago, entzuna izateko moduan. Baina haren poesiak, hitzetik abiaturik, belarrira zuzenduz, begia ere harrapatzen zuen batzuetan, edo eskua, edo oina —oinazerik gabe—. Susa argitaletxeak XX mendeko poesia bildu nahi du, kaieretan, koadernoa esateko hitz polit bat baita kaiera. Euskarak hitz politak ditu beste hitz batzuk esateko, baina hala ere, ederzale ez garela frogatzeko gehienetan hitz polita arbuiatu eta beste hitza, hitz bestea, hartzen dugu hizpidean, hizketa itsusiagotuz, zatartuz. Koldo Izagirrek egin du orain arte kaleratutako kaiera guztietan —hogeitahamar, uste dut—, poeta bakoitzaren lanaren hautaketa, eta berari zor diogu hitzaurre labur bezain zehatza, adierazgarri bezain ederra.
Nik Gandiagarena aukeratu dut erakusgarri. Berak laburbiltzen baititu, nik uste, Euskal Herriko poesiak bere mendean izan dituen joera nagusiak. Baina ez da bakarra; zorionez, ez da bakarra. Poeta asko dago gure herrian, batzuk gazteak eta besteak zaharrak, izan behar duen bezala, eta esango nuke poesiak loraldia bizi duela hitzetan behintzat, nahiz hitzetan dagoenetik gutxi bihurtzen den paperera, poesia-hitz gutxi argitaratzen baita.
Ez dakit zergatik. Susak XX mendeko poesia bildu nahi du, eta gehiena —hogeitahamar kaiera uste dut— kalean da. Hitzak bere historia du gurean, bere ibilbidea egina baitu orain dagoeneraino iristeko. Ondo dago ezagutzea.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez