kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

XX. mendeko poesia kaierak / Bitoriano Gandiaga / Susa, 2001

Mende bat hitzetan Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-06-23

Mende bat joan da, edo joan zaigu, hitzetan batez ere. Ez da joan orbanik utzi gabe, eta oraindik hemen gabiltza nola sendatu ez dakigula. Bitoriano Gandiaga ere joan zaigu, mendea hastearekin batera, edo hortxe-hortxe. Gogoan dugu eta piska batean ere gogoan izango dugu haren hitza batez ere. Hark entzuna izateko idazten zuen, irakurria bainoago, entzuna izateko moduan. Baina haren poesiak, hitzetik abiaturik, belarrira zuzenduz, begia ere harrapatzen zuen batzuetan, edo eskua, edo oina —oinazerik gabe—. Susa argitaletxeak XX mendeko poesia bildu nahi du, kaieretan, koadernoa esateko hitz polit bat baita kaiera. Euskarak hitz politak ditu beste hitz batzuk esateko, baina hala ere, ederzale ez garela frogatzeko gehienetan hitz polita arbuiatu eta beste hitza, hitz bestea, hartzen dugu hizpidean, hizketa itsusiagotuz, zatartuz. Koldo Izagirrek egin du orain arte kaleratutako kaiera guztietan —hogeitahamar, uste dut—, poeta bakoitzaren lanaren hautaketa, eta berari zor diogu hitzaurre labur bezain zehatza, adierazgarri bezain ederra.

Nik Gandiagarena aukeratu dut erakusgarri. Berak laburbiltzen baititu, nik uste, Euskal Herriko poesiak bere mendean izan dituen joera nagusiak. Baina ez da bakarra; zorionez, ez da bakarra. Poeta asko dago gure herrian, batzuk gazteak eta besteak zaharrak, izan behar duen bezala, eta esango nuke poesiak loraldia bizi duela hitzetan behintzat, nahiz hitzetan dagoenetik gutxi bihurtzen den paperera, poesia-hitz gutxi argitaratzen baita.

Ez dakit zergatik. Susak XX mendeko poesia bildu nahi du, eta gehiena —hogeitahamar kaiera uste dut— kalean da. Hitzak bere historia du gurean, bere ibilbidea egina baitu orain dagoeneraino iristeko. Ondo dago ezagutzea.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak