kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Eremu karroinduak / Luis Berrizbeitia / Elkar, 1992

Harri preziatuz beterik Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1992-12-27

Eremu karroinduak” Luiz Berrizbeitiaren bigarren olerki-liburuari eskaini dizkiot azken asteotako arratsak, atseginez eta gogoetatsu, liburua zabaldu orduko jakinik ez nezakeena erreztasunik aurkitu Abadiñokoaren orrialdeetan, tituluak berak agintzen bait du, lehenagoko “Zoperna generala” haretan legez, zein moldetakoak diren barruan gorderik dituenak.

Liburuak lehenik eta behin eman didana ez da besterik izan hizkeraz atsegintzeko era baino. Berrizbeitiak bere-bereak dituen berbak erabiltzen ditu, horretan oinarrituaz bere poetikaren habeetariko bat. Esandakoaren kontraesana irudi lezakeen arren, zuzen-zuzen mintzo da Berrizbeitia, ageriko neurririk gabeko olerkirik gehienak lokutiboak bait dira kasik. Halako koktelean Berrizbeitiarena berarena beste inorena ez den ahotsa adierazten da. Ahots horrek dituen kidetasunetan bakarra aipatu ohi da, Sarrionandia, alegia. Axalekoa baino ez da kidetasun hori. Besteak beste, filosofiaren edo mundu ikuskeraren aldetik, Berrizbeitia Sarri baino ezkorrago eta ilunago ageri da horretan, denboraren halabeharrezko iragaiteaz, bakardadeaz, herriaz, eta halakoez, hots, poesian “funtsezko eta unibertsaltzat” jo izaten diren gaiez. Eta esanda utzi dut liburuak eman didan bigarrena, gaia.

Axaleko kidetasunak eta zorrak alde batera utzirik, argi antzematen da Berrizbeitiaren lanetan euskal poesigintza modernoaren gakoa zein den: tradiziorik eza. Bada, Luis Berrizbeitiak berea eraikitzen dihardu, tradizioak eurak ere produktu historikoak bait dira, hau da, sujeto aktiboen subjetibitatearen lana eskatzen dutenak. Ez dakit kointzidentzia hutsa ote den baina, hil aginean dugun urte hau Oihenarten urtea izan delarik, beronen azken hondarretan eta batera datozkigu liburu hau eta Oihenarteren “L’art Poétique Basque” delakoa, euskaraz, Patri Urkizuren eskutik “Hegats” aldizkarian. Beranduenez jota, gure poeta itzel handi harexekin hasten da Berrizbeitiaren tradizioa. Bada, biak ezinbestez gogoan hartu beharreko lanak direla esatea ez dut gehiegikeria denik uste. Eta Luis Berrizbeitiaren liburua harri preziatuez beteriko kofre ondo itxia dela erakustearren, hara hemen, adibidetzako, horietako bat. “Poeta nor den? Besteak beste / jostorratz gori bat / bihotzean sar baliote / gihar bat higi gabe egon litekeena / ixil eta deskantsu / barneko sua orri zuri bati baizik ez aitortuz”. Eta halakoak.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak