« Piztiarioa | Xabier Lete erromesaren otoitz liburua »

Gartzelako poemak / Joseba Sarrionandia / Susa, 1992

Aipuz eta haikuz Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1992-12-06

Joseba Sarrionandiaren liburuez hitz egitean norbera ere erraz jausi daiteke haren zaletasun zuloan eta aipuz bete erreseina. Hala eta guztiz ere, beharrezkotzat dut esatea “Ni ez naiz hemengoa” haretan argi utzi gura izan zigula, bada, poesia ona egiteko gaia bera ez dela nahikoa. Poesia, lehenik eta behin, hitza da eta. Hau argi utzirik, “Gartzelako poemak” tituloak adierazten duena ez da besterik liburua kartzelan idatzia eta kartzelako bizimoduaz dela, aldez aurretik har dakiokeen panfleto usain hori bakoa.

Sarrionandiak ozen aldarrikatu du beti poesia literaturgintzako baratz sakratuena dela. Baratz hori kartzelan lantzea, hori, mistikarako bidea ez ote den nago ni, jakina bait da poetaren ezaugarrietarikoa dela, tentela euliei begira legez geratu ohi dela poeta sekula ere ailegatzen ez zaion irudi horren bila. Aurkitzen duenetan berriz, hori plazerea! Bada, halako irudi miragarriak dagoz liburu honetan, hunkitu egin nautenak, eta esaldiz esaldi hartu horko poemak eta berregin, eta hara beste liburu zoragarri bat, bereak bait dira hurrengoak eta gehiago ere: “Igual hasieran ekibokatu ginen, / mundura euskaldun sortzean”.

Egia garratzak eta egoera latzak dagoz liburu honetan, noiz eta poesian, nik neuk, artifizioa eta puzkeria lar sarri antzematen ditudan honetan. Zeren, egia!, gaia ez da nahikoa, hitza den larruazala laztandu gura izaten dute gure begiek, behin poesiak irakurtzen hasiz gero.

Baina —beti bainaren bat, nahiz eta idatzi debalde— gure begiek laztantzen duten hitzezko edertasun horren azpian egiatasunezko zainik ez badago, laster egongo da poesia hori odolge hilda. Denborak esango du egungo poesiaz ere.

Sarrionandiaren odol poetikoa odolezkoa-odolezkoa da eta, badaezpada ere, literaturtzitoak ez galtzearren edo, Haiku bat edo beste idazten du. Eta hori bai, ume tentela adurra dariola legez egotea poesia perfektoaren bila egon egonean egotea da hori. Kartzelan adibidez. Edo erbestean, ihesbidez.