susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Memoriaren bila | Bazter batetik »

Gezurrak, gezurrak, gezurrak / Iban Zaldua / Erein, 2000

Izenburuak arrazoi Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2000-07-01

Izenburuak berak hitz gutxitan adierazten du, laburtzen du, literaturaren zeregina gezurrak esatea dela, dotore eta graziaz alegia. Iban Zalduaren hitzetan: “Literaturaren eta engainuaren, iruzurraren arteko harremanak ez dira berriak; hein batean, literatura guztia da iruzur edo simulakro”. Ipuinaren izena, nola ez “Literatura eta iruzurra”. Dena ez da gezurra, ordea, liburu honetan. Ivan Zalduak, gaztea arren edo horrexegatik beharbada, ofiziodun idazlea dugu. Eta denbora gutxian lortu du ofizioaren jabe izatea, bere meritoa noski. Egia esan, liburu honetan biltzen diren ipuinak, batzuk gehiago besteak gutxixeago, gustagarriak dira. Ipuin Euskaldunak liburuan sartu zituenak baino dezente hobeak dira nire irudiko. Asko dira eta horregatik laburrak, ala laburrak direlako dira hainbeste? Erretolika aparte utziz, hogeita sei ipuin bildu ditu Ivan Zalduak, sei sailetan: Simulakroak, Inbusteriak, Asmazioak, Iruzurrak, Ameskeriak, Esamesak. Ivan Zalduak errealitatetik hartzen ditu gaiak. Eta errealitatea diodanean ez naiz norberaren errealitate txikiaz, baizik eta denon aurrean eta begi bistan dagoen denbora eta espazio horretaz. Horregatik beharbada dute ipuin batzuek kazeta-artikulu tankera: “Amsterdam, Florentzia”, “Hitz-jokoa”, “Gérard Marchand” dira esaten ari naizen adibide eta froga-harri. Ivan Zalduaren literaturak ez du ez mugarik ez zutaberik ezagutzen. Idazle peto-petoa da. Horra hor ondorioa.

Ipuin batzuk zoragarriak dira. “Konspirazioaren teoriarako argudio berriak”, “Entropiarena”, “Kontrolarena”. Jolas moduan antolatuta dauden arren, ipuinaren logika azkeneraino eramanda dago, eta du hutsik egiten. “Bibliografia” esaterako, liburuko aipatuena, ezagunegia iruditu zait. Dozena bat baino gehiago irakurriak ditut estilo beretsuan. Ona da, hala ere, ezin uka. Beste batzuek bukaeran dute akatsa: “ETTa” izenekoak, edo “Ni Euskadiko Ezkerrako militantea izan nintzen” delakoak. Ez dago gaizki, Euskadiko Ezkerra izan dena eta ipuin labur bihurtua! Gehiago merezi zuelakoan nago. Ala ez? Ez dakit, jadanik ez dakit ezer.