kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Gezurrak, gezurrak, gezurrak / Iban Zaldua / Erein, 2000

Izenburuak arrazoi Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2000-07-01

Izenburuak berak hitz gutxitan adierazten du, laburtzen du, literaturaren zeregina gezurrak esatea dela, dotore eta graziaz alegia. Iban Zalduaren hitzetan: “Literaturaren eta engainuaren, iruzurraren arteko harremanak ez dira berriak; hein batean, literatura guztia da iruzur edo simulakro”. Ipuinaren izena, nola ez “Literatura eta iruzurra”. Dena ez da gezurra, ordea, liburu honetan. Ivan Zalduak, gaztea arren edo horrexegatik beharbada, ofiziodun idazlea dugu. Eta denbora gutxian lortu du ofizioaren jabe izatea, bere meritoa noski. Egia esan, liburu honetan biltzen diren ipuinak, batzuk gehiago besteak gutxixeago, gustagarriak dira. Ipuin Euskaldunak liburuan sartu zituenak baino dezente hobeak dira nire irudiko. Asko dira eta horregatik laburrak, ala laburrak direlako dira hainbeste? Erretolika aparte utziz, hogeita sei ipuin bildu ditu Ivan Zalduak, sei sailetan: Simulakroak, Inbusteriak, Asmazioak, Iruzurrak, Ameskeriak, Esamesak. Ivan Zalduak errealitatetik hartzen ditu gaiak. Eta errealitatea diodanean ez naiz norberaren errealitate txikiaz, baizik eta denon aurrean eta begi bistan dagoen denbora eta espazio horretaz. Horregatik beharbada dute ipuin batzuek kazeta-artikulu tankera: “Amsterdam, Florentzia”, “Hitz-jokoa”, “Gérard Marchand” dira esaten ari naizen adibide eta froga-harri. Ivan Zalduaren literaturak ez du ez mugarik ez zutaberik ezagutzen. Idazle peto-petoa da. Horra hor ondorioa.

Ipuin batzuk zoragarriak dira. “Konspirazioaren teoriarako argudio berriak”, “Entropiarena”, “Kontrolarena”. Jolas moduan antolatuta dauden arren, ipuinaren logika azkeneraino eramanda dago, eta du hutsik egiten. “Bibliografia” esaterako, liburuko aipatuena, ezagunegia iruditu zait. Dozena bat baino gehiago irakurriak ditut estilo beretsuan. Ona da, hala ere, ezin uka. Beste batzuek bukaeran dute akatsa: “ETTa” izenekoak, edo “Ni Euskadiko Ezkerrako militantea izan nintzen” delakoak. Ez dago gaizki, Euskadiko Ezkerra izan dena eta ipuin labur bihurtua! Gehiago merezi zuelakoan nago. Ala ez? Ez dakit, jadanik ez dakit ezer.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak